Flautistja-Tregim nga Avdulla Kënaçi

Duhet të kishte kaluar mesi i shtatorit, bënte mot i bukur, një ditë si e larë në ar. Në qiell nuk kishte asnjë re. Ishte një nga ato mbasditet e freskëta kur në Tiranë thonë me të qeshur se punon kondicionieri i mëmës natyrë. Redola, flautistja prima e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit, po priste autobusin për në aeroport. Kishte mbërritur në stacionin kryesor, tek Piazza, tridhjetë minuta përpara orarit. E priste me padurim atë udhëtim. Ishte ulur në një karrige xunkthi pranë shatërvanit. Ndjente erën e gjetheve që kalbeshin në pellgun e ujit. “Kanë kohë pa e pastruar”, mendoi. Jakën e këmishës së bardhë prej pambuku trefijesh e kishte hedhur mbi bluzën ngjyrë shegë të markës “Luisa Spagnoli”. Flokët pis të zez i derdheshin mbi supe duke ia nxjerrë më në pah sytë dhe mollëzat e faqeve që tregonin për një origjinë të largët aziatike. Veçanërisht sytë si bajame me bisht, sa herë ta kqyrje nga afër të detyronin të dyshoje për genin aziatik. Pavarësisht se ajo mbahet si një nga vajzat më të pashme të kryeqytetit, mbi lëkurën bus të bardhë të fytyrës kishte hequr një krem-pudër që mbulonte çdo rrudhë. Ishte kujdesur të fshihte dy kapilarë të hollë ngjyrë blu që i shkonin përskaj vetullës. Pas moshës tridhjetë e gjashtë vjeç, ata kapilarë sapo vinin e i theksoheshin. Ky fakt përbënte shqetësim dhe sa herë i mendonte, i vinte plasje. “Të paktën të shfaqeshin pas martesës”, arsyetonte. Rrugës së gjerë e të zhurmshme i kishte kthyer kurrizin. Nuk dëshironte të fliste me asnjeri, as me fansat e shumtë që e përshëndesnin me emër nga larg. Kishte marrë një nga vendimet më të rëndësishme të jetës së saj: do të martohej me një këngëtar të Operas së Venecies në Itali. Realisht duhej t’i kishte dhënë fund me kohë beqarisë, por në këtë drejtim koha kishte punuar kundër saj. Gjithçka ia kishte kushtuar karrierës. Vinte nga një familje muzikantësh prej qytetit më të madh të Veriut. Babai i saj ishte kompozitor, ndërsa i vëllai pianist i cili ishte rregulluar mjaft mirë në një kryeqytet europian. Sa mbaroi Akademinë e Arteve, familjarisht u shpërngulën në Tiranë. Emërimi i saj në Opera, i detyroi prindërit të blenin shtëpi në Tiranë. Më i gëzuar ishte babai sesa ajo vetë. Filloi punën. Ishte më e reja në orkestër, pavarësisht rezultateve të mira në Akademi, por e pritën ftohtë, sidomos flautistja prima. Ajo kishte mbi pesëmbëdhjetë vjet aty dhe nuk i erdhi mirë kur dirigjenti e prezantoi Redolën plot pompozitet duke theksuar se na ka mbërritur një talent i ri.

- Ku je diplomuar, në Romë, Paris apo Vienë? - pyeti me shpoti flautistja prima, Elvana Nuri, gjoja se nuk e dinte ku kishte studiuar. Redolës iu ndezën mollëzat e faqeve flakë, por u përmbajt, nuk ktheu përgjigje. Në pushimin e drekës nuk e shoqëroi asnjë nga orkestra, por në korridorin e madh njohu një shoqe balerinë dhe sëbashku shkuan për kafe. I tregoi çfarë i kishte ndodhur.

- Kujdes, mos u merr me atë, i ka krahët e ngrohta. Ajo ka një xhaxha në Ministrinë e Kulturës, - i tha me keqardhje. Pastaj e këshilloi që t’i shmangej sa më shumë, mundësisht të mos konfliktohej kurrë.

Sherri tjetër ndodhi kur dirigjenti e vendosi atë në formacion orkestral një rresht më përpara flautistes prima. Elvana u bë xhind, u ngjit me tërsëllimë në drejtori dhe protestoi ndaj dirigjentit që kërkonte ta sfumonte me qëllim, por ky i fundit u arsyetua se Redola ishte simpatike, vishej me shije dhe i rriste reputacionin orkestrës në paraqitjet televizive. Lëvdatat e tij i bënë më shumë dëm sesa dobi. “Dirigjenti është qejfli femrash, nuk e shihni se si po e gjuan, e ka nuhatur që ajo është bishtdredhur”, u pëshpëriste nën zë kolegia shoqeve të saj, vend e pa vend. Dhe kishte nga ato që e besonin. Prapëseprapë, një pjesë orkestrantësh, sidomos ata të veglave frymore, e shihnin me mospërfillje, por ajo dinte të duronte, ama gjeti një rrugë origjinale se si të merrte hak. Kur ekzekutoheshin pjesë të vështira, ulte tingullin një oktavë më poshtë dhe flautistja prima dilte zbuluar. I dalloheshin gjithë stonaturat dhe orkestrantët ua jepnin të qeshurave në kor. Kjo ishte sfida më e zgjuar e saj, nuk kishte mënyrë tjetër si t’ia ulte hundën.

***

Sa herë orkestra bënte prova apo ekzekutonte, Redola ndiqte tingullin e saksofonit në të djathtë të saj. I dukej ndryshe nga të tjerët. Gjithnjë e më tepër i tërhiqte vëmendjen, por ai nuk ia kishte hedhur sytë asnjëherë, ose ndoshta ajo nuk e kishte vënë re. Tepër i saktë në interpretim saksofonisti, ajo kishte dëshirë ta dëgjonte sa më gjatë. Tingujt që nxirrte vegla e tij i dukeshin qiellorë. Shpesh ai nuk kishte nevojë të lexonte në partitura. I dinte pjesët përmendësh. Ishte i vetmi që nuk pinte kafe në pushimin e drekës dhe as shoqërohej me njeri. Përgjigjej kur i flisje, por shumë prerë. Trup mesatar, por dukej i shkurtër nga që ishte i shëndoshë. Ishte leshverdhë dhe me sy të kaltër, flokëgjatë, shpesh flokët i lidhte mbrapa në formë bisht kali. Atëherë i dallohej një fytyrë e rrumbullakët, pikaloshe. Nuk i flisnin me emër, por të gjithë i thoshin “Greku”. Çudi, a nuk kishte një emër?

Kështu kaloi viti i parë i punës, mes thashethemeve, gjullurdisë dhe bezdisë prej prima flautistes që i rrinte si çekan mbi kokë. I ati e porosiste vazhdimisht të mos binte viktimë e fjalëve bosh. “Duhet të punosh më shumë, - e këshillonte ai - më thuaj cili flautist apo flautiste është idhulli yt në botë? Atë ndiq, ai duhet të jetë ylli yt polar. Ne në kohën tonë kishim vetëm një radio, ndësa ti ke një internet të tërë dhe qindra kanale televizivë të huaj në dispozicion. Duhet të përgatitesh e të dalësh me koncert më vete përpara publikut. Ne artistët kemi një privilegj të madh: na gjykon shikuesi dhe jo qeveritarët”. Dhe ajo i nguliti fort në mendje këto fjalë. E bëri si rregull: çdo ditë ushtrohej në flaut për tre-katër orë. Zgjodhi një model: flautistin me famë botërore, franko-zviceranin Emanuel Pahud. I dëgjoi pjesët e ekzekutuara prej tij, i studioi e më vonë i mësoi për interpretim. I pëlqeu ideja e të atit për të organizuar koncert më vete. Kjo, po, do të ishte goditja më e madhe ndaj asaj ziliqares Elvana Nuri.

- Jo, akoma nuk je gati, - i tha i ati kur e dëgjoi gjatë provave në shtëpi - duhet punë, akoma punë. Në ekzekutimin e disa pjesëve ke pasiguri.

Kur e shihte ashtu, të mbyllur brenda, pa dalë asnjë mbasdite me koleget, të ëmës, mësuese biologjie, i therte në zemër. Shoqet e saj po fejoheshin e martoheshin njëra pas tjetrës, ndërsa Redola u tret pas flautit. Nuk i mungonte as bukuria, as shkolla, por kishin ardhur kohë të tjera, duhet ta zgjidhte vetë shokun e jetës. E pyeti një ditë, pa prezencën e të shoqit dhe ajo duke qeshur iu përgjigj:

- Mjafton një shëtitje në Bulevardin e Madh dhe mund të kem tre propozime meshkujsh njëri pas tjetrit.

Pavarësisht që të ëmës iu përgjigj në atë mënyrë, gjatë koncertit, sytë nuk ia ndau “Grekut”, madje kishte mësuar se ai quhej Thoma. Kishte lindur në Tiranë dhe jetonte fill i vetëm në apartamentin që i kishin lënë trashëgim prindërit. Babi i tij kishte vdekur nga një atak në zemër, ndërsa e ëma jetonte në Selanik sëbashku me vëllain tjetër. E pyeti një mbrëmje kur e ndeshi në dalje, pas koncertit:

- A “ha bukë” ky profesioni ynë në Selanik?

- Posi jo, - i tha ai i vendosur- orkestrantët tanë janë më të përgatitur se sa ata të Greqisë. Kam punuar tre vjet aty. U ktheva me dëshirën time. Ndjehem më rehat në Tiranë. Pas orarit në Teatër më gjen duke punuar në klubet e natës….

- Ne më të përgatitur se sa ata? Vërtetë, apo tallesh me mua?

- Të tallem me ty, as më shkon ndër mend, madje kam shumë simpati për sjelljen dhe karakterin tënd. Po të ishte për mua, që ditën e parë ti duhet të ishe emëruar prima flautiste…

- Më duket se po më perkëdhel sedrën, - i tha ajo duke u llastuar.

Pas asaj bisede, Redola vinte re se edhe ai e shoqëronte me sy me të njëjtën simpati. Herë pas here kur ato vështrime kryqëzoheshin, i ngjante se në ajër shkrepeshin xixa. Të dy e bënë zakon të takoheshin në portën e daljes. Kështu derisa orkestra e TOB u shpërngul për një javë në Shkup në bazë të një kontrate reciproke me Filarmoninë Shtetërore të Maqedonisë. Qëlloi që flinin në të njëjtin kat të hotelit dhe ritin e krijuar në Teatrin e Operas e zbatuan edhe këtu: prisnin njëri-tjetrin. Aty nga dita e katërt, kur të gjithë orkestrantët ishin larguar për në shfaqje, ajo po vonohej. Thomai, apo Toma siç i thërrisnin shokët, u shqetësua dhe vendosi ta kërkojë në dhomën e saj. Trokiti në derë dhe nga brenda dëgjoi zërin e saj:

- Hyr, është e hapur, - i tha ajo duke vazhduar të shkonte për herë të fundit rimelin e zi mbi qerpikët e gjatë. Ai iu afrua. Qafa e bardhë dhe sytë e qeshur nga pasqyra e tunduan. Nuk hezitoi më gjatë: Buzët e tij të trasha ia ngjeshi mbi lëkurën e bardhë të qafës. Ajo vetëm buzëqeshi dhe ai mori më tepër guxim duke i futur të dy duart poshtë bluzës.

- Hiqi duart shpejt, hiqiiii! …, - zëri i saj i hollë e i revoltuar e shpoi në kokë si tyrjelë. Me atë veprim të fundit paskishte mbjellë stuhinë. Sytë e saj u egërsuan edhe më shumë. Dhe ai u zmbraps tek dera i frikësuar. Doli jashtë dhe ia mbathi pa e pritur si gjithnjë. E ndjeu se kishte gabuar.

Gjatë koncertit ai nuk i ngriti sytë asnjëherë nga partiturat, madje desh gaboi dy herë me radhë. Duke e parë ashtu, Redolës iu duk si një jetim i braktisur në rrugë. I erdhi keq. Mos vallë po e humbiste edhe këtë mik?

Pas koncertit, vendasit kishin shtruar darkë në një lokal buzë lumit Vardar. Tavolinat ishin vendosur midis luleve, barit dhe shkurreve të prera me lloj-lloj formash. Ishte ulur me një violiniste, shoqe pune. Në një moment Redola ngriti kryet dhe ndoqi tingullin e një saksofoni që vinte nga orkestra e barit. U habit kur vuri re “Grekun” që po interpretonte. Uuff, çfarë melodie, saksofoni qante e rënkonte. U drodh e tëra gjer në majë të flokëve. Ishte një melodi e vjetër greke. Përcilleshin 300 heronj të rënë në betejën e Termopileve. Ooh, sa shumë dhimbje që mbarte ai saksofon. Pa mbaruar interpretimi, aty pranë, ajo këputi një trëndafil të kuq si gjaku. U ngrit më këmbë dhe eci drejt tij. E vendosi trëndafilin në një nga butonat e saksofonit, pikërisht tek nota “do”. Ekzekutimi nuk u ndërpre për asnjë çast. Shpërthyen duartrokitjet dhe melodia sapo vinte e bëhej më e gëzuar. “Greku” po interpretonte kolonën zanore të filmit “Titanik”. Profesionistët, shqiptarë e maqedonas, e kuptuan se në të gjitha pjesët muzikore, për të mos prekur lulen, saksofonisti shmangu notën “do”, por melodinë nuk e shkëputi për asnjë çast. Ishte treguar virtuoz dhe të gjithë iu ngritën më këmbë duke e duartrokitur e brohoritur.

Pastaj u kthyen në Tiranë.

- E gjeti nusen edhe “Greku”, - tha Elvana duke u tallur në pushimin e drekës - e vutë re se si ia shprehu dashurinë me një trëndafil të kuq?! Të paktën ta kishte ngulur në xhepin e këmishës, por jo në saksofon…

- Përkundrazi, me atë gjest ajo tregoi se çmoi melodinë dhe ekzekutimin, veprim shumë i qëlluar, madje mjaft fin, - ia priti një trompist – hiqi syzet e zeza, shoku, kur flet për Redolën.

Çdo ditë e më shumë e ndjente se orkestrantët po kalonin nga ana e saj. Kishte ndonjë të rrallë që dëgjonte pësh-pëshet e Elvanës, por “me kusht” që ajo të paguante kafet. Kështu rrokulliseshin ditët, njëra pas tjetrës.

Dhe erdhi një moment kur i ati kishte bërë gjithçka gati. Kishte thirrur të birin nga Viena, kishte gjetur sponsorë për të sjellë një dirigjent nga Spanja dhe me drejtorinë e Radio Tiranës kishte nënshkruar një kontratë për tre koncerte me orkestrën e saj. Ishte koncerti i saj i parë, solo. Për një javë Redola ishte artistja më e lakuar në kryeqytet, ndërsa Elvana Nuri mend pëlciste nga inati, u mbyll në shtëpi. Nuk pati kanal televiziv shqiptar që nuk e transmetoi koncertin. Natën e tretë mori pjesë vetë Kryeministri. Ishte ulur në radhën e parë dhe duartrokiste vazhdimisht. Nuk u mor vesh, kishte ardhur për dirigjentin spanjoll apo për Redolën. Në fund ai kishte bërë foto me të gjithë. Të nesërmen, përpara kolektivit, Drejtori i Operas dhe Baletit i dhuroi një tufë karafilash të kuq në emër të Kryeministrit.

- Kaq ishte, - i tha i ati me lotë në sy - vendin prima e sigurove përgjithnjë. Përgatitu për koncertin tjetër, vetë Ministri i Kulturës më tha se duhet t’i paraqesësh një projekt. Fondet do të dalin prej andej. Ama mos iu ndaj provave, ky është një profesion që po e le një ditë, ai të ka lënë dy.

Befasia ishte një tufë trëndafilash të kuq si gjaku. Erdhën nga një dyqan lulesh. Ishin paguar prej dikujt që nuk dëshironte të identifikohej.

- E sheh grua, - i tha i ati - e ka një mik të fshehtë. Po mos i bjer në sy dhe as mos e pyet, po deshi le të na e tregojë vetë.

- Qyqja, ç’është ky anonim, mos është ndonjë burrë i martuar?! - i tha ajo me dyshim.

- Nuk besoj të shkelë në dërrasë të kalbur bija jonë, - iu përgjigj i shoqi pa as më të voglin hezitim.

Të nesërmen, pas punës, saksofonisti e priste tek porta. Bënë një copë rrugë së bashku. Kujtuan Shkupin dhe buzëqeshën të dy.

- Kam një ofertë, - i tha ai. Ajo priti plot ankth: mendoi se mos ishte një propozim dashurie, por ishte tjetër gjë. Dhe ai vazhdoi - a mund të formojmë një kuartet, na duhet vetëm një violinë dhe një organo. Ne kemi gjysmën e korrikut dhe gushtin pushim, mund të shkojmë në një hotel me pesë yje në Kretë. Ushqimi dhe fjetja janë falas. Sa merr aty në një muaj, këtu marrim rrogën e një viti. Organon e kam gjetur unë, ti na gjej një violiniste.

- Punë e mbaruar, - iu përgjigj Redola e gëzuar - edhe violinisten e kam piketuar që tani, kam një shoqe në orkestrën e Televizionit që ka nevoja ekonomike, kanë një kredi shtëpie pa shlyer. Është një rast i mirë për të mbuluar hallet e saj edhe ajo.

Ndërkohë mendoi se me Tomin do të njiheshin më mirë, pse jo, edhe mund të martoheshin së bashku. Ajo ishte në një moshë që mund të vendoste vetë. Po afronte tek të tridhjetat. Në mbrëmje, kur e bisedoi me prindërit, mendoi se mund të haste në ndonjë pengesë, por jo.

- Vajzat e botës së qytetëruar ikin 18 vjeçe nga shtëpia, jo më kaq e pjekur sa je ti, - i tha i ati dhe e uroi - të priftë e mbara.

- Avash ti, - ia priti e ëma - fëmija mbetet fëmijë gjithë jetën për prindërit.

- Diell t’u bëftë, moj bijë, se mos vete në luftë, - i tha babai duke qeshur.

***

Orkestrantët sapo mbrritën në Kretë, u vendosën në dy dhoma nga ana e kundërt e detit, pranë e pranë njëra-tjetrës. Gjithë ditën plazh dhe pas darkës punë. Të huajt, zakonisht ishin nga vendet nordike, njerëz të qetë e të gëzuar.

- Tomi, - i tha organisti me zë lutës pas disa ditësh - a mund të gjesh një strehim tjetër, unë jam lidhur me Anin, violinisten, po nuk kemi dhomë.

- Pa problem, - iu përgjigj ai pa e gjykuar se ku mund të shkonte. Në fund të fundit mund të flinte edhe jashtë, në ndonjë shezlong, mendoi.

Redola kishte mbetur vetëm në dhomë. Ishte shtrirë me fytyrë nga tavani, por gjumi i ishte arratisur me kohë nga qepallat. Ku mund të kishte shkuar Tomi? Kishte kaluar mesnata. Doli jashtë dhe eci për gjatë bregut. Asgjë nuk pipëtinte. Dukej sikur edhe deti ishte në gjumë. Këmbët i zhyteshin në rërë dhe ajo i ngjante se ishte e lagur. Ngriti sytë nga qielli. Mos kishte rënë shi? Mijëra yje vezullonin nga sipër, gati mbi kryet e saj. Ajri ishte transparent dhe asaj i ngjau se yjet ishin më afër se kurrë, miliona e miliona llambushka të ndritshme. Tutje, buzë detit vuri re një siluetë të errët. Kush mund të ishte? Silueta po afrohej gjithnjë e më shumë. Po sikur të mos ishte Tomi? U kthye me shpejtësi drejt dhomës. Gati kur po kapërcente tek cepi i hotelit, pas shpatullave dëgjoi zërin e njohur të tij.

- Mos ki frikë, jam unë, - i tha ai me një zë të ulët sikur dilte nga dheu.

- U, sa më trembe. Kam ftohtë, eja të shkojmë në dhomën time, - e ftoi ajo pa çarë kokën se ç’mund të thoshin dy kolegët e tjerë. Thomai hezitoi duke kujtuar Shkupin, por ajo e tërhoqi për krahu. U ulën përballë njëri-tjetrit. Asnjeri nuk guxonte të fliste. Pastaj ajo u ngrit, iu afrua dhe i hodhi dorën në qafë.

- Po të kthej puthjen e Shkupit, - i tha me një zë të dridhur. Zemra nisi t’i rrahë më shpejt dhe gjaku po i vërshonte në kokë. Pastaj u rrokullisën të dy në krevat. U rrënqeth e tëra. Buzët iu ndezën flakë dhe tavani iu kthye përmbys... Ashtu të përqafuar i gjeti mëngjesi.

Kishte mbetur edhe një javë nga mbyllja e kontratës, pastaj do të ktheheshin në Tiranë. Të katërt kishin marrë ngjyrë bronzi, gati nuk njiheshin. Ishin vërtetë të lumtur. Drejtori i hotelit, veç pagës, u kishte premtuar edhe një shpërbim të mirë me kusht që të ktheheshin përsëri vitin tjetër. Njëzëri i dhanë fjalën. E pse jo? Ia kishin kaluar bukur. Në një nga ato ditë u hap biseda rreth martesës.

- E dini pse ika nga Selaniku? - prishi heshtjen Tomi - prej presionit të nënës sime. Ajo këmbëngulte të martohesha, por unë kam vendosur që kurrë të mos kem familje, ndjehem më mirë kështu, gjithë jetën beqar. Nuk i duroj dot telashet, jam njeri i lirë, dua ta gëzoj jetën deri në pikën e fundit. Nuk jam unë borxhliu për shtimin e popullsisë. Më mjafton muzika, aty përmblidhet universi im.

- Për këtë duhet të pyesim Redolën, - tha violiniste Ani me djallëzi, - ne të katërt jemi lidhur fort me muzikën, por kjo nuk do të thotë se nuk kemi të drejtë të gëzojmë fëmijë.

- Ju siguroj se Tomi është më se normal nga ajo anë, - u përgjigj Redola - por është zgjedhja e tij në fund të fundit, është jeta e tij personale. Me të ai mund të bëjë çfarë të dojë dhe ne nuk kemi të drejtë ta paragjykojmë.

Me kaq iu vu kapaku kësaj bisede.

***

Puna gjatë verës në hotelin turistik të Kretës nuk shkoi gjatë. I vëllai nga Viena e lajmëroi të motrën se për sezonin e pushimeve kishte gjetur një punë më të sojme. Ishte një zonjë nga Gjermania, pronare e një kështjelle mesjetare, adhuruese e muzikës klasike e cila për çdo fundjavë organizonte koncerte për miqtë e saj të zgjedhur. Kështu u formua një kuartet tjetër, piano, flaut dhe dy violina që shoqëronin një këngëtare. Ekipin e zgjodhi i vëllai. Automatikisht saksofonisti mbeti jashtë këtij formacioni. Edhe pse pa mikun e saj të dashur, ajo ndjehej mjaft komode. Ishte privilegj kur adhuruesit e Bahut, Moxartit, Verdit, Shubertit…të kënaqur nga interpretimi, i përkuleshin plot respekt, madje disa i puthnin dorën. Të gjithë bënin pjesë në shoqërinë e zgjedhur gjermane. Aty kuptoi se puna e saj nuk paskësh shkuar kot. Ishin me fat që kishin një baba të tillë. Parashikimet e tij ishin të sakta.

Ministria e Kulturës e mbajti fjalën: jo një, por sponsorizoi tre koncerte radhazi në kohë të ndryshme. Thashethemet në Teatrin e Operas ishin fashitur si me magji. Elvana Nuri mend pëlciste nga inati kur Redola intervistohej në televizione dhe gazeta. “Mos paç fatin e kurvës”, u thoshte kolegeve sa herë që ajo përgëzohej nga drejtoria. Miqësia me Thomain, saksofonistin, vazhdonte pa asnjë kërcitje. Kur i tepronte kohë, ajo e vizitonte në apartamentin e tij. Thjesht i bënte një telefonatë dhe ai asnjëherë nuk i kishte thënë jo. Ishin të vetmet çaste kur ajo harronte gjithçka, lodhjen, udhëtimet, stresin dhe thashethemet. I ati vazhdonte ta suportonte fuqishëm. Ishte njeriu që e dëgjonte me vëmendje dhe e këshillonte për çdo hap. Sa me fat që ishte. “Pema që ka kokrra qëllohet me gurë” e ngushëllonte ai kur ajo i ankohej për thashethemet pa skurpull të Elvanës. Ama e ëma as donte t’ia dinte për koncertet, as për median dhe intervistat. E kishte peng që e bija e vetme nuk i kishte dhënë asnjë drejtim martesës. Çfarë i mungonte xhanëm kësaj vajze? Me trup të bukur, si një balerinë, e zgjuar po, e talentuar po se po. Pa praninë e të shoqit, një mbasdite e pyeti ashtu siç dinë të pyesin nënat:

- Redola, nuk do më tretë dheu pa të parë me vello nusërie. Shoqet e tua kanë bërë nga dy-tre fëmijë, ndërsa ti u dhe pas famës. Nuk ke faj, jo, gjynahqar është yt at që mbeti duke mbledhur revistat e gazetat ku del fotografia jote. Të tërboi që u tërboftë për vete e marrtë rrugët!

- Mirë mama, jam dështake në këtë pikë, kam harruar veten, më rekomandoni ju dhe unë do ta marr shumë seriozisht këtë problem, - i thoshte me të qeshur, duke e përqafuar e mbuluar me të puthura.

E ëma aq deshi, që të nesërmen u dha alarmin dy motrave të saj: duhej gjetur një burrë për Redolën. Pas disa ditësh, “këshilli” i tre motrave u mblodh dhe shqyrtoi kandidaturat e mundshme. Të gjithë “dhëndurët” ishin mbi dyzetë vjeç, disa të ndarë nga gratë. Asnjeri i lidhur me artin. Brenda farefisit, e ky nuk ishte aq i vogël, në mesazhe, telefonata dhe biseda qarkullonte si kurrë më parë emri i saj. I pari kandidat në listë ishte një jurist që punonte në Hollandë. Ai u prezantua nëpërmjet Facebook. Shkëmbyen disa mesazhe, pastaj e lanë të takoheshin. E para gjë që i bëri përshtypje ishin duart e tij, të mëdha dhe me kallo. E pyeti ku punonte. “Jam konsulent në një zyrë juridike, por punoj edhe hidraulik”, i tha ai. I vuri vizë, nuk i lypsej një punëtor. Një i dytë i tha se nuk martohej pa marrë pronat në Durrës. Edhe atij i vuri vizë. I treti qëlloi që ishte piktor. Ai u paraqit në takim me bojra, furça dhe një kavalet. “Do të bëj portret, - i tha - ta kuptosh se çfarë talenti jam”. E përmbajti të qeshurën e cila gati i shpërthente nga buzët, por e imponoi veten të pozonte disa orë përpara tij. Kërkonte të mësonte më shumë rreth piktorit dhe pas çdo seance pozimi, ulej në kafe. U befasua kur mësoi moshën e tij të vërtetë. Ishte sa dyfishi i saj. U trondit, e refuzoi, por portreti i mbeti. Ishte nga veprat më të arrira të këtij artisti. Kishte bërë një zgjidhje interesante: portreti i saj me ngjyra vaji tregonte Redolën duke ekzekutuar me flaut. Ajo dilte nga një vorbull ylberi, simbol i pasionit të saj. Kur piktori mori vesh refuzimin, kërkoi t’i kthehej portreti. Ajo u ndje mjaft ligësht. Sa njeri i vogël, mendoi. Hyri i ati në mes. “Shiko mbrapa kanavacës dedikimin tënd, - i tha piktorit - ja ku shkruan se ia dhuron sime bije. Na thuaj sa kushton, ta blejmë”. Piktorit iu mbyll goja dhe nuk e zgjati më tej.

Pas pak kohësh disa mikesha të saj i thanë se sot burrin mund ta gjesh edhe nëpërmjet rrjeteve sociale. Në Amerikë kështu veprojnë. E mendoi edhe këtë variant. Kujtoi gjithë shokët e liceut dhe të Akademisë. U bëri thirrje për miqësi në llogarinë e saj në Facebook. Brenda disa ditësh numri i friends-ave arriti mbi njëmijë. Midis tyre ishte një tip i veçantë me origjinë nga qyteti i saj i lindjes. Ai ishte vendosur në Venecia përpara vitit 1992. Babi i tij paskish qenë italian, ndërsa e ëma poete. Punonte këngëtar në Operan e Venecias. Bisedat me të zgjasnin tej mesnate. Quhej Adrian, por qëkur kishte shkuar në Itali emrit të tij i kishte shtuar në fund zanoren ”o”. E njihte mjaft mirë muzikën. Pas disa muajsh në chat ai e pyeti në se ajo ishte e lirë. I propozoi për një lidhje e cila edhe mund të përfundonte në martesë. Redola nuk u ngut të kthente përgjigje. Kujtoi mikun e saj saksofonist të disa vjetëve.

- Tomi, të vjen keq nëse unë martohem? - e pyeti një mbrëmje.

- Aspak, është zgjedhja jote, - iu përgjigj ai pa iu dridhur qerpiku.

Takimet me Tomin i rralloi dhe bisedat me këngëtarin e Venecias u shtuan. Zgjatnin deri dy-tre orë pas mesnate. Kishte filluar t’i pëlqente. Më në fund iu përgjigj se ishte e lirë. U habit si ky njeri, edhe pse larg Tiranës, dinte gjithçka ndodhte në Teatrin e Operas. Madje dinte edhe konfliktin me Elvana Nurin. Kishte një mekanizëm informacioni të çuditshëm. I tregoi të atit për Adrianon dhe bisedat me atë. Kur mësoi kush ishte, ai rrudhi ballin dhe shtrembëroi fytyrën: “Prindërit ia njoh boll. Babai tij ka qenë një ushtar italian që nuk mundi të riatdhesohej pas luftës së dytë botërore. U martua me poeten më të mirë të qytetit tonë. Pas martesës ajo nuk shkroi më poezi. E shoqja po, ka qenë grua shumë e fisme, ndërsa ai...”. Nuk e vazhdoi më tej bisedën, por duket që ndaj tij kishte rezerva të mëdha. Krejt të kundërtën bëri e ëma. “Mos e zgjat, këngëtar në Venecia, merre, rast shumë i mirë, punë e madhe, njëmbëdhjetë vjet më i madh nuk është kushedi çfarë”, ia preu shkurt.

Brenda shpirtit të saj, realisht ndaj këtij këngëtari, gëlonte një dyshim i madh. As e kuptonte nga buronte kjo stepje. Nuk i dukej fort i sinqertë. Kishte një huq: bënte disa biseda banale për seksin. Fliste me admirim për filmin “Pesëdhjetë hijet e Greit” dhe betohej se ndonjëherë do të përdorte ato lodra seksi. Edhe ajo e pyeti në se ai kishte ndonjë lidhje tjetër.

- Po unë kam, - i tha ai - frekuentohem me një mësuese baleti nga Zagrebi. Ajo e kalon fundjavën këtu me mua. Kam pesë vjet i lidhur me të.

- Pse nuk martoheni? - e pyeti Redola.

- Ajo thotë se i ka ikur mosha.

- Edhe tani që ti më propozon mua për martesë vazhdon të jesh i lidhur? Ti më ke shkruar se më pëlqen dhe dëshiron të lidhësh me mua jetën që të ka mbetur, është e vërtetë, flet sinqerisht? - e pyeti me këmbëngulje.

- E kam shumë seriozisht, qëkurse më ka rënë në kokë për ty, i kam shkëputur lidhjet me atë, - e gënjeu ai.

- Atëherë eja në Tiranë dhe e bisedojmë nga afër.

- Jo, nuk mund të vij aty, kam shumë arsye që nuk mund të vij, - iu përgjigj me zë të zvargur.

- Nëpërmjet videos së celularit, një mbëmje ai këndoi për të “O sole mio”. Asaj i ngjau si Pavaroti i famshëm. U prek në shpirt dhe pas atij momenti iu tret çdo dyshim. Pse jo, edhe ajo mund të shkonte në Venecia.

Në një nga bisedat e gjata, ai bëri një propozim pak të çuditshëm:

- Kam parë gjithë fotot e tua, sidomos ato në plazhin e Kretës. Njëra prej tyre, shtrirë në shezlong, më ka pëlqyer shumë, - i tha ai i skuqur në fytyrë në një prej chat- eve të të shumta, - a mund ta ngresh lart këmishën të kqyr kofshët, ke mbetur me tërë atë trup aq të bukur si top modele apo ke ndryshuar, zemra?

Pa e vrarë mendjen ajo e ngriti këmishën gjer sipër tek mbathjet. Xhuzepe kërkoi më shumë, por ajo u pendua edhe me aq. Iu duk vetja si fyçkë.

***

Ishte nxituar, por nuk mund ta korrigjonte dot të shkuarën. Sa herë kujtonte atë moment, acarohej dhe qortonte veten. Si e kishte humbur ashtu arsyen? E refuzoi, por rrezikonte; nuk duhet ta humbiste si shans. E kishte të lehtë ta nxirrte nga jeta e saj, por kujtoi fjalët e nënës se mosha po i fluturonte. Pas disa ditësh preu një biletë vajtje-ardhje për në Lubjanë. Ishte fund jave. I ati e këshilloi që më parë të prenotonte hotel në Venecia, por ajo e kishte vendosur të flinte në shtëpinë e Adrianos. Biletën e avionit e pagoi me kursimet e saj. Dhe ja ku ndodhej tek Piazza duke pritur autobusin për në aeroport. Kishin rënë dakort që “kandidati” do të vinte ta merrte në Lubjanë. Nuk ishte gjë, një orë udhëtim. Ngriti kryet nga ekrani i telefonit celular. Ja ku u duk edhe autobusi i linjës së aeroportit. Ra zilja e telefonit dhe Adriano doli në linjë. Po kjo? Përkrah tij u shfaq një kokë femre me flokë të prera shkurt.

- Jemi duke të pritur, zemra, - i tha ai me gëzim, - kemi mysafire edhe këtë mikeshën nga Zagrebi për të cilën të kam folur. Miravilioze, do ta kalojmë super, një treshe e mrekullueshme. Të siguroj se do t’ia kapërcejmë fantazisë së regjisorit të filmit “Pesëdhjetë hijet e Greit”.

Redolës iu drodhën buzët, pikërisht ato buzë që lëshonin tingujt magjikë të flautit. Oh, çfarë zhgënjim i madh. Supet iu mpinë dhe vështrimi iu zbeh. Ky e paska mendjen tek lodrat e seksit, jo tek familja, mendoi e mbushur me mllef. Mblodhi fuqitë dhe për të fundit herë iu drejtua me sa zë kishte në kokë, pa çarë kryet kush e dëgjonte:

- Ti je një pervers, ti je një i sëmurë pas seksit, largohu nga jeta ime, o qelbësirë! ….

Në çast vendosi ta anullonte udhëtimin. Pasagjerët e autobusit e thërrisnin të shpejtonte, por ajo ua bëri me dorë të niseshin. Porositi një kafe të dytë. Çfarë do t’u thoshte prindërve? Iu mblodh një lëmsh në fyt. Mbajti frymën pezull… Pastaj fryu një erë e lehtë. U duk sikur u shkund qielli i kaltër. Dy bishtaja, si dy elika të vogla, u shkëputën nga gjethet e pemës së panjës aty pranë, u rrotulluan në ajër dhe i ranë mbi gjunjë. Njëra i ngeci në një nga kutizat e “grisura” të xhinseve. E mori bishtajën në pëllëmbë të dorës dhe e pa me kujdes. E hapi më dysh dhe vuri re se si në fund të saj ishte ngjitur një kokërr fare. “Ja, kjo kokërr e vogël mbin në tokë dhe bëhet pemë, mendoi, por për mua nuk qënkej kësmet. Nuk mund të kthehem sonte tek prindërit. Oh, çfarë marre…Nuk kam si justifikohem. Jam e lodhur, nuk kam nerva ta përballoj këtë gjendje shpirtërore që më krijoi ky idiot”. Pastaj kujtoi saksofonistin, Tomin. Rrëmoi në xhepat e pasme të xhinseve dhe gjeti kopjen e çelësit të apartamentit të tij. E vendosi: aty do të shkonte atë natë. Hodhi për tokë farën dhe e shkeli egërsisht me takën e këpucës. Fara, e shtrënguar midis thundrës dhe pllakave të trotuarit, u thërrmua copash….

(Nga vellimi me tregime "Enigma e nje nate")