Dasma - Tregim nga Roland Gjoza

1.

Dasma po harbohej nën pjergullat e rrushit të kuq tajgë. Dem Muzala thërriste me zërin e tij të ngjirur;

-Mos prekni rrushin! Janë gjithsej 127 bistakë.

E shoqja Tinka Muzala e tërhiqte nga këmisha.

-Mos, se na turpërove.

Dem Muzala thërriste:

-Hani rrush, ju baftë mirë!

-Ti paske cof, Dem.

Tinka dhe dy gra të tjera i prenë bistakët me gërshërë bagëtish dhe mbushën dy tepsi plot me rrush. Ishte një zallamahi, një katrahurë e vërtetë, gjindja hante me dorë dhe pinte si e babëzitur.

Nusja, Mira Muzala, një vajzë e gjatë e bëshme me fytyrë Madone, nënqeshte me hir të përvuajtur. Asaj i vinin letra nën dorë, njëra më e tmerrshme se tjetra. "Babai yt ai gjatovina, flet marrina. Thuaji të mos llapë se po prish dasmën. Llomotit dokrra."Ajo ia përcillte nënës. Një tjetër shkonte dhe më larg. "Ju s'njifni zakonet e dasmës. Po e teproni."

Tinka s'e donte veten. 500 vetë në dasmë. 500 llupësa. 500 sarhoshë, se edhe gratë s'ia përtonin rakisë e birrës. Ç'ishte gjithë kjo pangopësi e shfrenuar, kjo shëmti e pakontrolluar e portreteve të mbufatur e të vrarë nga të ngrënët e të pirët e tepërt?

-Hani rrush, - thirri sërish Dem Muzala -Qijani t'amën, më lat pa verë e raki. Më shuajtët o dasmorë të nderuar.

Tinka i binte me grusht në kurriz.

-O i marrë, ke parë të dehet babai i nuses në dasmë, ç'janë këto marrëzira, po na vijnë letra…na shajnë!

-20 000 ka kushtuar dasma.

-Ç'flet, o i marrë!

Askush s'e dëgjonte. Të gjithë hanin e pinin.

-Jam shkundur!

-Je në vete?

-Grua,bëj provë. Askush s'dëgjon nga ai vesh. Janë të kënaqur.

-Nuk e kishe me gjithë mënd?

-Aspak.

-Unë e shkreta këputa gjithë atë rrush.

-Vetëm ti më dëgjove. Janë të kënaqur.

-Po letrat?

-Ç'letra?

Ajo i tregoi nje tufë me letra.

-Janë nga ana e dhëndrrit, nuk e kupton? Jemi në konkurrencë. Ai matufi, Fric Mushkalla ka ftuar vetëm 200 dasmorë. Ata vuajnë nga qimja.

-Ç'do të thotë kjo?

-Qime.

-Shpjegohu!

-Merren me qimen. Ai, Fric Mushkalla po zien nga tërbimi. Ka konkurrencë dhe në dasma, grua. Ia kaluam. Janë të kënaqur. Shiko si i shqyejnë syte, s'i thonë shaka, mish pa hesap, verë det, raki det, birrë 350 arka me nga 12 shishe secila. Një vajzë kam. Nesër në drekë ikën. Më le, ikën grua, ikën nesër në dreke. Vjen e merr ai gjyslyksi, profesori i misrit.

-Mos e shaj djalin.

-S'e kam djalë.

-Djalë e ke. Mbylle. Mos të dëgjojë vajza.

-Askush s'dëgjon.

Në ora 12 të darkës Dem Muzalën e kaploi një merak i madh. Krushqia nuk po dukej. Kaloi ora 1, askush nuk u shfaq në derë. Tinka e alarmuar, Mira me sy përmbys. Vendi i dhëndërrit bosh.Ç'ka ndodhur? Ata të Fric Mushkallës po e tepronin. Ora tre. 500 dasmorët këndonin, pinin, hanin pa pushim.

Të nesërmen shtëpia u mbush plot, ngjeronin llokume, pinin kafe, cigare. Hynin e dilnin papushim. Kishte dalë fjala se Dem Muzala e kishte djegur, domethënë, hurrja byrrja, se ka me bollëk.

Po Dem Muzala mbahet rëndë, nuk i flet njeriu.

Ora 12 e drekës. Në derë hyn dhëndrri, i zbehtë, i bukur, i bukur veçanërisht. Gjyslyket e miopit e bëjne të duket sapak tuhaf. U dëgjuan pëshpërima, erdhi, erdhi…

-Kush erdhi? - pyeti Dem Muzala.

-Dhëndrri.

-Pse erdhi? Hej, pse erdhe ti? - thirri Dem Muzala.

-Erdhëm.

-Pse erdhët?

Dasmorët i pushuan fjalët dhe mërmërimat. Ku ishte parë e dëgjuar që vjehrri të perzinte nga shtëpia dhëndrrin?

-Jam dhëndrri, - tha me naivitet profesori i misrit.

-Ke ngatërruar derën, - tha Dem Muzala, i kënaqur tej mase në tërbimin e vet.

-Kam ardhur të marr nusen.

-Ç'nuse. S'ke punë me të. Shko, mos harro t'i vesh majat nga thembrat. Mos t'i pafsha sytë!

Dhëndrri kthehet mbrapsht bashkë me shpurën e tij. Ç'ndodhi? Asgjë e rëndësishme. Dasma vazhdon.

Mira Muzala u fut në një dhomë dhe s'doli më. Tinka Muzala bëri dy morfina intravene. Njerëzit hynin e dilnin papushim, hanin llokume, pinin kafen me surba të vogla dhe komentonin pa ndonjë interes të veçantë. Dasma vazhdon.

Dhëndrri zuri dhomë në hotel dhe shkroi 1001 pusullka për Mira Muzalën.

Llokumet shoqëroheshin me sherbet trëndafili, amareta, çokollata, kikirikë, bajame, arra, stafidhe. Gjindja i hante me grushte.

Mira Muzala hapi dritaren dhe pa poshtë. Lidhi çarçafët dhe u kacavirr në shkurret me shermashek blu. Ia dha vrapit nëpër kopsht, shkeli mbi tepsitë me rrush, rrëshqiti, shqeu fustanin e nusërisë, një cohë e kushtueshme prej mëndafshi dhe u zhduk. U shtrua dreka, një drekë me mish e pije, u dehën e kënduan njerëzit, s'pyetën fort për Dem Muzalën, që tërhiqte lart çarçafët me tërbimin e një demi të goditur në zemër. Iku, pëshpëriti, më la, iku përgjithmonë zemra ime dhe qau. Ma punoi, më turpëroi.

Andej nga dhëndrri vazhdoi dasma pa krushqi, këtej krushqia priste të nisej e s'po bëhej mbarë, po dasmat vazhduan në lindje dhe perëndim. Këtej mbeti gjindja midis të mirave që s'mbaronin as për shtatë ditë, ndërsa andej gjithashtu për shtatë ditë e shtatë net llauzi ngopi barkun e piu trutë.

-Ç'ndodhi? - pyeti dikush që i vinte për gjumë.

-Asgjë, asgjë me rëndësi, dhëndrri kishte kërkuar ftesë për atë natë.

Tjetri qeshi.

-Ftesë për të ardhur krushqia në dasmë? Për herë të parë po e dëgjoj.

-Megjithatë ishte një hollësi e vogël që s'ra fort në sy të 500 dasmorëve.

Mira Muzala merr mjekim ambulator, Dem Muzala nuk del në punë, Tinka Muzala ka zënë shtratin.

Dasma vazhdon.

2.

Dasma bëhej lart, poshtë në qilar babai i nuses dhe babai i dhëndrrit rriheshin me grushte.

Nuses i kishte ardhur një pusullkë, pikërisht në kohën kur ajo priste që ai t'i ulej në krah. Ajo lexon: "Liza, më ndje, ika, ika përgjithmonë. Mos më prit. Të kërkoj njëmilion herë ndjesë. Po iki me një tjetër, që e kam dashur, po më ka refuzuar gjithmonë. Të kam mashtruar. Më ndëshkoftë Zoti. Atë kam dashur vërtet, vetëm atë, po s'të kam thënë. E di që të kam mashtruar. Më fal. Është e rëndë, ndoshta ti s'më fal kurrë dhe unë të jap të drejtë. Sot krejt papritur për fatin tim dhe fatkeqësinë tënde, ajo më tha po dhe ne u nisëm menjëherë, pa ndonjë drejtim, ku të na çonin këmbët. Lamtumirë përgjithmonë. Mos u pikëllo, duro, ndoshta një fat më i mirë të pret…jeto me këtë ëndërr. Më fal!"

Asaj iu mor fryma. Më shumë se çdo gjë ndjeu hakmarrjen. Pastaj e hapi prap letrën krejt e marrosur, se ende nuk i besohej asgjë. E lexoi dhe njëherë me klithma të vogla. Dasma ishte në kulmin e vet. Dëgjohej orkestra, në pistë kërcenin të gjithë si të harbuar. Iu kujtua se diçka i kishte shpëtuar pa e lexuar. "P.S. E zhvesha kostumin e dhëndërrisë. Ia fala një lypësi."

Kjo e tërboi, iu përzie. Ia tregoi së ëmës, ajo ia tha të shoqit me ngjyra edhe më të zeza. Ai u ngrit, i foli diçka në vesh krushkut, babait të dhëndrrit, zbritën bashkë në qilar dhe atje filloi druri e huri. I gjetën të dy pa ndjenja.

Nusja hoqi byzylykët me rubinë të kuq, varësen prej ari me një zemër diamanti, shkuli vëthët, hoqi unazën me gurë diamanti blu dhe e flaku mbi dasmorët, zbathi këpucët, hoqi fustanin që e shkeli me këmbë dhe vetëm në këmishë nate ia mbathi nëpër shkallë dhe doli jashtë.

Atje në qilar nëna e nuses dhe krushka, nëna e dhëndrrit, shkuleshin për flokësh duke sharë njëra-tjetrën me fjalët më të ndyra. Krushqit e të dyja palëve u zhdëpën në dru, përfunduan njëri mbi tjetrin të mbuluar me gjak.

Nusja trokiti te një portë ngjitur. Një djalosh me cullufe mbi ballë, me penë në dorë, nxorri kokën në dritare.

-Liza, - thirri ai - ç'ka ndodhur?

- Ai maskara më la, të doli fjala. Hape portën, pra!

-Ke ardhur për mua? O Zot!

-Shpejt! Nuk e shikon si jam katandisur?

Ai e hapi portën, ajo u fut brënda.

Atje kishte ardhur urgjenca, por dasma vazhdonte.

Pas dy orësh nusja qëndronte në vendin e saj, po në krah tani kishte një dhëndërr tjetër. Një poet me cullufe, që dukej tejet i zbehtë. Mungonin disa vetë, babai, nëna e nuses, ca krushq, po kjo s'kishte fort rëndësi.

Dasma vazhdonte. Pritej të mbërrinin krushqit e rinj.

3.

Lin Delia mbushi një shishe me sherbet dhe ia dha djalit, Mart Delisë. Ishte mbrëmje. Ishte pahitur në bar e qe fashitur pothuajse fare pluhuri i rrafshnaltës ku kishte kaluar me vrundullimë grigja e fundit. Ai po nisej të lajmëronte dasmorët. Kali shkrofëtinte e kur e kur ngrihej kas me dalldi. Doli hëna. Maja e malit zuri cipë. Kali nxorri një palë flatra dhe u ngrit lart. Yjet këputeshin me furi me një muzikë të çuditshme.

Shtëpia e parë. I zoti i shtëpisë e gjerbi sapak sherbetin. Je i ftuar në dasmën time Luigj Veroneze. Ajo shishe shkoi shtëpi më shtëpi dhe të gjithë robt e Kelmendit i uruan të trashëgohej për jetë e mot. Kali fluturonte dhe hingëllinte nëpër mal. Sherbeti po bëhej fir e drita e hënës derdhej nëpër grykën e hollë të shishes e dyndej brënda me ngjyrën e qiellit kur bëhet gati të dalë agsholi. 999 frymë ishin lajmëruar përfundimisht, me një grimë sherbeti aromatik që të lë në gojë shijen e mjaltit të trëndafilit të egër dhe të qiellit të natës me hënë.

U kthye Mart Delia poshtë në pyllin me kedra blu dhe bëri një pushim të vogël. Atje në rrafshultë e flaku shishen e cila ra në një rrasë varri. Djali e mori shishen ku kishte mbetur grima e fundit e sherbetit dhe e derdhi mbi rrasë duke thirrur: Je i ftuar o i vdekur, kushdoqofsh ti, je i ftuar prej Mart Delisë në dasmën e tij.

999 frymë erdhën në fshatin Katmaranë dhe u bë një dasmë që do të mbahet mënd. Shtatë ditë e shtatë net u zbrazën qilaret e kullës së Lin Delisë që martonte djalin e vetëm. Tëmotjet mbushën tryezat prej dru lisi, brumërat, mishrat përplot aromë bjeshke, verërat, rakia, ëmbëlsirat me shumë petë të topitura me arra e bajame të grira. Dikujt i bëri përshtypje një njeri i panjohur që rrinte diku nga fundi. Pranë tij qëndronte një vajzë e re e veshur me rrobat e nusërisë. I panjohuri mbante një kostum popullor, brekushe të bardha jelek me flori dhe qeleshe. Iu afrua Lin Delia.

-Mirësevini, burrë i dheut! Nuk ju njof, po kjo s'ka rëndësi. Kush jeni ju?

-Një i vdekur. Kjo është gruaja ime. E vdekur edhe ajo.

Pastaj ai i tregoi historinë. Po bënin dasmën, atij i pushon zemra. Bashkë me të shtijnë në varr dhe gruan e gjallë sipas zakonit të vjetër. Ajo nuk qau, pëshpëriti ai, kjo më dhëmbi. Më kishte dashtë, e mira e dheut. Ja shishja që ra mbi rrasën e varrit. Djali juaj e derdhi pikën e fundit mbi të dhe më ftoi në dasmën e tij. Erdha me gjithë nusen time. E pimë sherbetin, burrë i dheut.

Lin Delia i ftoi të uleshin pranë çiftit, të bënin dhe ata dasmën e tyre të lënë përgjysmë. Po s'qe e thënë. Doli agsholi dhe çifti i vdekur u bë fir.

© Roland Gjoza