Kalvari u shpik nga një shofer që nisej për në Hamburg - Nga Roland Gjoza

Në datën 8 qershor dorëzova çelësin e hotelit, mora taksinë dhe zbrita në Parkun e Autobuzëve. Prishtina si Tirana, i vjetëron shumë shpejt ndërtimet e reja. Një mjedis aspak ftues, i ndyrë, me dy-tre lokale të dyshimte. Miza, miza, miza, që veç kur të zbrisnin në buzë të filxhanit të kafesë. Hipa në një autobuz që mbante shënimin për Hamburg, pyeta dy-tri herë shoferin, një burrë i ri, i shkathët, nëse isha ulur gabim, por ai me buzëqeshte si të më thoshte: mos u shqetëso!

Kisha kaluar disa ditë të mërzitshme në Panairin e Librit në Prishtinë dhe mezi prisja të mbërrija në Tiranë, në folenë time. Por s’qe e thënë; dukej që diçka nuk shkonte. Unë e kisha prerë biletën në sportel, udhëtari ngjitur me mua më tha me pezm: në sportel më thanë shko se ta pret shoferi në autobuz. Ai m’i mori paret, por s’më dha biletë.

Në vend që të shkonim rrugës së zakonshme, pas disa endjeve nëpër ca rrugica të periferisë, autobuzi mori drejt një vendi që dukej si varrezë makinash, hyri në një mjedis hedhurinash dhe dikush e furnizoi me benzinë nga një fuçi e madhe metalike. Udhës kishte disa pika karburanti, por ai s’ndaloi në asnjerën prej tyre. E çuditshme! Kaq hapur dhe pa farë frike.

Dolëm më në fund pas një ore nga Prishtina. Filloi lodhja, padurimi, veçanërisht i atyre që ishin nisur për Hamburg. Nuk po e ftillëzoja dot; jeta është një kaos, nga kaosi ka lindur absurdi. Shoferi ndalonte, merrte pasagjerë që prisnin me orë ndanë rruge, duke u shndërruar kështu në një urban. Dhe unë mendoja për fatin e mbrapshtë të librit. Tani po shqetësohesha vërtet për këtë ngatërresë; Prishtinë-Hamburg. Merre lehtë, i thashë vetes, ty të është shembur Babeli-libër, ç’e vret mendjen për një udhëtim të zakonshëm.

Zbritëm diku për një pushim të shkurtër, e morëm pak veten, sikur na erdhi buzëqeshja dhe, bashkë me të, një dobësi për të shfajësuar shoferin. U nisëm sërish Udhës së Kombit, lakadredhas nëpër male, në një shkretnajë dhe vetmi të paskajshme. Kishte shumë gjelbërim, dritë dhe hije, ishte një madhështi e ngrirë, sepse njerëzit iknin, iknin... Braktisja ishte dhe për mua, të ikurin. Ende nuk e gjeja shpjegimin përse Bibla na gënjen me sakrificën. A ekziston ajo, apo duhet shpikur per t’u besuar? 22 vjet jashtë, i dyzuar prej ardhjes dhe ikjes, me një brengë të përjetshme.

Ndalo, merr pasagjerë të tjerë, nisu sërish dhe në këto ndalesa vertikale, sepse po i ngjiteshim maleve, e njëjta legjendë e Sizifit. Veçse e banalizuar gjer në mërzi e neveri. S’do bëhemi një herë njerëz të qytetëruar? Shkojmë në Hamburg, po mbetemi siç ishim, shkojmë në Amerikë dhe nuk ndryshojmë.

Nëpër Udhën e Kombit sërish, që s’dinte të na mbante brenda, po na niste larg dhe s’donte t’ia dinte se ç’bëhej me veten tonë të brendshme, as që i interesonte, indiferente gjer në mallkim. Ajo ishte e re, moderne, po ne kishim mbetur ende te rruga e vjetër...

Kisha përshtypjen se s’kishte me kufij, por isha gabuar. Ndaluam në dy dogana, të Kosovës dhe Shqipërisë. Dokumentet, ju lutem! - tha shoferi. Bëjini gati. Shkoi, u kthye, na zgjati një formular që kaloi dorë më dorë; secili shënoi numrin e pasaportës së vet. U largua, erdhi serish. U nis, ndaloi. Iku. Një gjysmë ore pritje. Ata të Hamburgut dukeshin të pakënaqur, lëshonin zëra ku ndihej nervozizmi, por vetëm kaq, se shoferi kishte një buzëqeshje magjike. Une e dija se nuk kishte kontrolle si dikur, por ishte e natyrshme të mos i besoje televizioneve, propagandës, shtypit që paguhej nga qeveria. Më në fund dolëm nga ky qerthull mbytës dhe vijuam rrugen.

Jemi racë e bukur. Kisha pranë dy vajza shumë të bukura që përtypnin fruta të thata. Bisedonin me njera-tjetrën dhe qeshnin. Janë për Hamburg apo për Tiranë? Natyrisht për Tiranë. Kështu më bëhej të besoja. Të isha i ri do ta kisha rrëmbyer njerën prej tyre, natyrisht pasi të kishim shijuar puthjen e parë. Kam qenë dhe mbetem romantik.

Dukej që ishte shofer me përvoje. E ngiste autobuzin me shumë kujdes, nuk e rrëmbente ajo ngasje e çmendur peër shpejtësi. Udhëtimet Kosovë-Shqipëri ishin shpeshtuar shumë, më parë se qeveritë primitive, bashkimin e dy shteteve e kishin bërë bregdeti dhe vajzat e bukura të Kosovës.

Ndaluam sërish, u hap dera dhe në autobuz hyri një vajzë tjetër shumë e bukur. Unë ndërkohe kisha mbetur vetëm. Lutesha që ajo të ulej në vendin ngjitur me mua. Kishte zigomatikë spikatës, sy blu, të mëdhenj me bisht, që i bënin hije dhe një gropëz në faqe kur qeshte. Por ajo që i binte më shumë në sy ishin buzët e mishtorme. Erdhi menjëherë drejt meje ngaqë isha afër, e kisha ndenjesën pranë derës hyrëse të autobuzit. Unë u ngrita menjëherë në këmbë që ajo të zinte vend ngjitur me mua. Por befas një dorë u zgjat, një burrë kosovar me mustaqe tha: ja, po ulem unë këtu, shkoni, ka një vend te ato dy vajzat atje. Mbeta si i ngrirë, me një shije pakënaqësie të thellë. Ishte një recidivë e pikëllueshme, e përsëritshme, alla shqiptarçe.

Vajza ngurroi një çast, m’i hodhi sytë si për ta shfajësuar dhe u largua. Ndoshta edhe asaj iu duk disi e çuditshme ndërhyrja gjoja atërore e burrit me mustaqe. E, ç’arriti, tek e fundit, shpëtoi nga kthetrat një vajzë kosovare nga një shqiptar i anës tjetër, që sipas tij nuk ishte vendali, po një i huaj. Edhe kjo ndodh, se ne ende të huaj jemi, asgjë nuk është bërë për të na bashkuar vërtet, por ka vetëm propagandë si andej edhe këtej.

Ai burrë u ul pranë meje. Kishte dyzet vjet emigrant në Gjermani. Nuk folem më. Ai vështronte malet, unë vuaja mungesën e një bisede të këndshme me një vajzë të bukur, që do të ma shkurtonte shumë distancën. Eh, ç’mërzi, kalvari ishte shpikur padyshim prej udhëve pa fund.

Sa e bukur ishte ajo vajzë! S’dihej, mund të ishte edhe grua. Ç’fat do të kisha patur! O mustaqe, më ke borxh një tregim dashurie. Nga Miloti gjer në hyrje të aeroportit e bëmë për dy orë. Një çmenduri e vërtetë. Dhe të kesh pranë një burrë zakoni që ndihet i lumtur ngaqë mbrojti një vajzë aq të bukur prej një të huaji. 40 vjet në Gjermani dhe kish mbetur i tillë. E ç’do t’i bëja unë asaj vajze? Asgjë, do t’i falja një bisedë shumë të këndshme, për këte isha i sigurt. Kaq.

Shkoj për Hamburg, tha burri papritur, avioni niset në ora pesë, të qëndroj apo të marr taksinë dhe të ha një drekë të mirë në ndonjë restorant në Tiranë? Më mirë qëndroni, i thashë, në këto orë trafiku është një ferr i vërtetë. Jo, do shkoj, edhe po mbeta, nisem nesër. Ke me çfarë e kalon kohën atje! Dhe buzëqeshi lehtë.

Autobuzi ndaloi më në fund dy-tri kilometra larg aeroportit. Njerëzit filluan të zbrisnin, ato dy vajzat e bukura, ajo me zigomatikë spikatës dhe me sy blu me bisht, pas saj nxitoi të zbriste dhe burri me mustaqe. Ktheva koken; në autobuz kishim mbetur unë dhe një tjetër që dremiste. Prandaj ishte ajo tabelë, Hamburg. E paskësh patur një arsye. S’kishte më bukuri udhëtimi. Filloi mërzia, ngutja për të mbërritur sa më parë.

Kaluam autostradën Tiranë-Durrës, Astirin, u ngjitëm lart kodrave të Saukut dhe më në fund mbërritëm te Teg-u, ku ishte parku i ri i autobuzëve, modern, vërtet mbresëlënës. Tani duhej t’i hipja autobuzit urban Teg-Stacioni i trenit (po tren s’ka).

Autobuzi shfrynte prej një kohe të gjatë i mbushur me njerëz, që vuanin nga vapa, kur e kur dëgjoheshin zëra përplot zemërim; Shofer, po piqemi të gjallë! Më në fund shoferi erdhi duke fshirë me shpinën e dorës buzët e lyrshme; Thirri: ç’keni, ju shpoi gjë? Janë dy autobuzë që bëjnë gati të njëjtën rruge, ai nga Sauku, rruga e Elbasanit dhe ky nga Tirana e Re. Edhe një herë... E dimë, e dimë, po nisu, se na plase!

Njerëz të lodhur, vapë përvëluese, kondicioneri si gjithmonë i prishur. 6 orë udhëtim si dikur. Isha gati të ngrihesha në këmbë e dëshpërimisht të thërrisja; Lamtumirë Udha e Kombit!

© Roland Gjoza