Kanada

Tarifat doganore: Për Kanadanë beteja ishte e humbur qysh në fillim - Nga Gérald Fillion

  • Published in Kanada

Gérald Fillion - Analist ekonomik i Radio-Canada

Që kur presidenti Trump njoftoi në mbrëmjen e 25 nëntorit se synonte të vendoste tarifa doganore prej 25% për Kanadanë dhe Meksikën, loja ishte tashmë e humbur nga kjo anë e kufirit. Ne u dogjëm.

Shumëkush sugjeroi idenë e thjeshtë të krijimit të përshtypjes se presidenti Trump po fitonte diçka. Në realitet, Donald Trump do të fitojë vërtet diçka përpara se të zbusë ose të heqë tarifat doganore.

Kjo nuk do të jetë një fitore simbolike për të. Presidenti i Shteteve të Bashkuara është i bindur për dobishmërinë dhe rëndësinë e një politike tarifore për t’i detyruar partnerët e tij të lëshojnë pe. I gjithë ekipi i tij i ngushtë është i bindur se kjo strategji do të jetë e suksesshme dhe madje edhe më e dobishme kur të shënjestrohen aleatë si Kanadaja dhe Meksika, sado e çuditshme që mund të duket. E kam përmendur këtë më 22 janar.

Më ndiqni me vëmendje: rezultatet e sanksioneve dhe kërcënimeve nuk janë gjithmonë aq të kënaqshme sa pritet kur u imponohen armiqve të shtetit. Sanksionet ekonomike shpesh nuk arrijnë objektivat e vendosura.

Rasti i Rusisë është një shembull i qartë. Pavarësisht sanksioneve të vendosura pas pushtimit të Ukrainës, prodhimi i gazit natyror dhe naftës në Rusi është rritur. Kam bërë një podcast mbi këtë temë në prill 2023.

Megjithatë, përballë aleatëve si Meksika dhe Kanadaja, ekonomitë e të cilëve varen shumë nga tregu amerikan, Donald Trump nuk ka nevojë për armiq. Ai e di se partnerët e tij më besnikë do të përpiqen të shpëtojnë çfarë të munden dhe do të pranojnë të bëjnë lëshime. Prandaj, përkuljet ndaj presidentit do të marrin forma të ndryshme.

Investime ekskluzive në Shtetet e Bashkuara

Së pari, shumë kompani do të vendosin të investojnë vetëm në Shtetet e Bashkuara për të shmangur tarifat doganore. Sipas një sondazhi të kryer nga firma KPMG me 250 drejtues biznesi në Kanada, pothuajse gjysma e kompanive kanadeze planifikojnë të zhvendosin investimet dhe aktivitetet në Shtetet e Bashkuara.

Këto kompani, për më tepër, po i kërkojnë qeverisë kanadeze të ulë taksat për të ruajtur ose rikthyer një lloj konkurrence. Për më tepër, ulja e taksave për bizneset e premtuar nga Donald Trump - nga 21% në 15% - do ta thellojë edhe më shumë hendekun me Kanadanë, duke e bërë edhe më pak tërheqëse investimin në këtë anë të kufirit.

Ky është efekti i parë i dëshiruar i politikës së Donald Trump.

Së dyti, Trump do të kërkojë të rinegociojë, rishikojë ose anulojë Marrëveshjen Kanada-SHBA-Meksikë (ACEUM) me qëllim që, edhe një herë, të marrë lëshime nga aleatët e tij. Kjo marrëveshje tregtare është një mundësi e shkëlqyer negociuese për administratën Trump, e cila do ta shfrytëzojë për të arritur fitore të tjera.

Ai do të kërkojë akses të zgjeruar në tregun e qumështit të Kanadasë. Është e sigurt që menaxhimi i ofertës do të preket përsëri.

Ai do të kërkojë gjithashtu një nivel më të lartë prodhimi të industrisë automobilistike brenda territorit amerikan. Tarifat doganore në kufi mund të detyrojnë industrinë të ristrukturojë prodhimin, duke favorizuar Miçiganin në vend të Ontarios. Çfarë mund të bëjë Doug Ford në këtë rast, ndërkohë që ai kërkon një mandat të fortë nga votuesit duke shpallur zgjedhje 15 muaj më herët se sa ishte planifikuar?

Investime në mbrojtje

Së treti, Shtetet e Bashkuara do ta shtyjnë Kanadanë të investojë shumë më tepër në aktivitetet e saj ushtarake. Ministrat François-Philippe Champagne dhe Bill Blair do jenë në Uashington nesër për t’u takuar me anëtarë të administratës amerikane.

Kanadaja duhet të përshpejtojë këto investime për të arritur një nivel shpenzimesh prej të paktën 2% të PBB-së. Presidenti Trump ka përmendur kohët e fundit një objektiv prej 5% të PBB-së. Presioni që ai ushtron do ta detyrojë Kanadanë të angazhohet më shumë.

Në të vërtetë, të vetmet lëshime që Donald Trump do të pranojë do të lidhen me sektorët ku Shtetet e Bashkuara nuk janë në gjendje të zëvendësojnë importet. Kjo përfshin kryesisht naftën dhe ndoshta disa sektorë të tjerë. Administrata amerikane do të përpiqet të shmangë krijimin e një perceptimi te konsumatorët amerikanë se tarifat doganore po ndikojnë në fuqinë e tyre blerëse.

Një rimëkëmbje e ngadalësuar?

Nëse do të varej vetëm nga Donald Trump, Kanadaja mund të dilte nga kriza inflacioniste pa kaluar në recesion, me një rritje ekonomike në përshpejtim dhe norma interesi që vijojnë të bien. Por, sipas Bankës së Kanadasë, politikat e Trump mund ta prishin këtë skenar.

Me tarifa doganore prej 25% nga SHBA dhe kundërmasa nga Kanadaja, Banka e Kanadasë vlerëson se PBB-ja e vendit mund të tkurret me 2.4 pikë përqindjeje këtë vit në rast të një lufte të rëndësishme tregtare. Me fjalë të tjera, nëse rritja ishte parashikuar në 1.8% për vitin 2025, duhet të zbriten 2.4 pikë, çka do të thotë se Kanadaja do të përballet me një tkurrje ekonomike.

Me pak fjalë, një recesion është në horizont për Kanadanë. CIBC parashikon një ndikim edhe më të rëndë, me humbje prej rreth 100 miliardë dollarësh në PBB.

Në raportin e saj të mërkurën (29.01), Banka e Kanadasë publikoi parashikime të reja ekonomike që nuk marrin parasysh tarifat doganore, por përfshijnë efektet e ndjeshme të kërcënimeve tarifore mbi tregjet dhe bizneset.

Pavarësisht tarifave doganore, banka qendrore theksonte se rritja ekonomike po përshpejtohet, se shpenzimet e konsumatorëve pritet të forcohen dhe do mbeten të qëndrueshme, të mbështetura nga uljet e mëparshme të normave të interesit.

Megjithatë, banka shtoi se politika tregtare e SHBA është bërë një burim kryesor pasigurie. [...] Shfaqen tashmë shenja se kërcënimi tarifor po ndikon në besimin e konsumatorëve dhe bizneseve, si dhe në planet e tyre për investime.

Zgjidhja: Negociatat

Sa më shpejt të fillojmë negociatat për rishikimin e ACEUM me administratën Trump, aq më mirë do të jemi të pozicionuar për të negociuar, deklaroi kryeministri i Quebec François Legault në X të marten (28.01).

Kanadaja nuk mund të fitojë një luftë tregtare me SHBA, pohoi ish-kryeministri i Quebec, Philippe Couillard. Zgjidhja e vetme është të negociojmë. Dhe ta bëjmë këtë shpejt.

Burimi: Radio-Canada, 1 shkurt 2025

Foto: The Canadian Press/Darryl Dyck

*Gérald Fillion është gazetar i specializuar në fushën e ekonomisë dhe drejtues i programit “Zone Économie”. Ai shkruan rregullisht rreth çështjeve kryesore ekonomike, qofshin ato lokale, kombëtare apo ndërkombëtare.