As e zezë, as e bardhë - Tregim nga Sami Milloshi

Është një ditë me mjegull. As njëqind metra larg mezi e shoh "Burger Kingun" përtej rrugës. Kafeneja "Panera Bread" është pothuaj bosh. Qielli është një përzjerje e të bardhës me të zezën...

Në atë tavolinën ngjitur dritares janë pesë aziatikë. Flasin një gjuhë që unë nuk e marr vesh. Mund të jenë kinezë, por ndoshta edhe vietnamezë. Thatimë edhe të thinjur. Kur flet njeri të gjithë bëhen sy e veshë.

Ne, domethënë raca ime, jemi tjetërsoj. Ne jemi "po më ler mor burrë ta mbaroj fjalën se ma zure në grykë". Ose kur ti ke mall që ai tjetri të të pyesë se si i ke me shëndet njerëzit e shtëpisë, ai ende flet për galerinë e Luvrit që e ka parë dhjetë vjet më parë. Nga dashuria e madhe për veten, ai tjetri harron se ka një gjysëm ore që flet dhe as i hyn në sy se edhe ti mund ta thuash ndonjë fjalë, që ajo ndenjë të quhet bisedë. Por jo, është më e kollajtë të bëjmë monologje që të dëgjojnë muret. Për gjithë të tjerët vetëm njerëzit kanë veshë kurse për ne, krenarët, edhe muret kanë veshë...

Ata aziatikët, kur hyjnë në kafene, vijnë të gjithë në të njejtën orë, njëri pas tjetrit. Si ushtarë të komanduar prej vetes, megjithse vijnë secili me makina të ndryshme. Edhe në parking parkojnë përbri njëri-tjetrit...

Ne, domethënë raca ime, e presim tjetrin edhe me gjysëm ore vonesë. Dhe nuk na bëhet vonë. Pa u merakosur se kafja është ftohur.  Sepse, edhe kur vjen vonë, ai miku më shumë grindet me mua se kush do ta paguajë kafen, sesa për kohën që më humbi.

Ne gjithmonë kemi kohë për të humbur. E kemi pjesë të krenarisë, njësoj si pagesën e kafes. Edhe një shekull nuk e kemi për gjë ta humbim si një dele në mes të pyllit. Por, asnjë grimë sekonde nuk vonojmë drejt lavdisë, asaj të rremes, po edhe asaj të humburës që e stolisim me gjethet e dafinës...

Ngjitur me aziatikët është Sharon, zonja flokëthinjur. Gjithnjë me një libër në dorë. Ajo i quan djelmosha aziatikët.

"Hë djem, ç'kemi?", i pyet ajo. Dhe djemtë flokëbore si në kor thonë: "Hiç, asgjë të re".

Zonja i ka mbushur të tetëdhjetat, por ende punon te Costco.

Në orën dhjetë, për çdo ditë del nga kafeneja të shkojë në punë. Një pah gëzimi ia vesh fytyrën e fishkur. Çdo ditë duket se lë pas një aromë thjeshtësie për veten. Dhe duket fort e lumtur se është ende në gjendje të punojë...

Mua, që jam nja dhjetë vjet më i ri se Sharon, më ze turpi se kam filluar të mendoj ta lë punën dhe t’ia filloj udhëtimeve nëpër botë, meqë kur isha i ri, mbreti nuk na linte të dilnim jashtë katundit.

Edhe zonja që shkon në punë, nuk ka pasur rast ta vizitojë Romën, po as që i shkon ndër mend ta ketë peng që nuk e ka vizituar si unë. Por, për mua, domethënë për racën time, është çështje krenarie vizita në Romë. Të gjitha rrugët të çojnë në Romë. Po hë pra, pse nuk më kanë çuar edhe mua gjer më sot?! Si mund ta lë unë këtë Botë pa vizituar Romën, o Zot i madh, ky do të ishte kiameti. Ani pse në katundin ku u linda tokën e lërojnë ende me parmendë. Sepse, për racën time, edhe vizita në Romë edhe lërimi i tokës me parmendë, janë binjakë të së njejtës krenari. Qëkurse ia hipëm avionëve të shkojmë të vizitojmë Romën, për ne nuk ka asnjë grimë vlerë parmenda, para pamjes nga lart të katundit. Ne tashmë shohim vetëm nga lart poshtë, sepse jemi nisur për në Romë...Vdekjen e dimë se do të mbërrijë, por se kur mund të mbërrijmë në Romë, nuk e dimë...

Po vjen mesdita. Ja, një nga një vijnë zezakët. Sapo kanë dalë nga kisha "Jubilee" ku kanë dëgjuar meshën e parë. Njëri më i bukur se tjetri. Tani është koha e supës dhe e gjysmës së sanduiçit.

Jashtë ende është mjegull. Sado krenar jam me veten dhe me racën, përsëri më duket krejt e kotë të rri ndanë këtij oxhaku që flakon të thajë penelat e peisazhit...

As e zezë, as e bardhë...

© Sami Milloshi