Kali i ngordhur i mbretit - Nga Thoma Gëllçi

Na ishte seç na ishte! Në një mbretëri të vogël buzë detit, ku shumë gjëra ndryshonin çdo ditë por gjithçka mbetej njësoj, sundonte një Mbret i cili njihej në tërë botën e vogël ballkanike për një tipar të padiskutueshëm: ishte më i madhi nga të gjithë mbretërit rreth e rrotull. Ka që thonë se kur ai ngrihej në këmbë, hijet e pemëve lëviznin për t’i lëshuar vendin. Ka të tjerë që betohen se në ditë me mjegull, njerëzit e ngatërronin me një minare. Zogjtë, për respekt, fluturonin gjithnjë më ulët se gjatësia e tij.

Mbreti kishte një kalë, një kafshë të famshme që ishte bërë simbol i fuqisë së tij. Një kafshë që e donte me shpirt, sepse ky kalë i bindur i jepte Mbretit ndjenjën se ai sundonte jo vetëm pallatin, por edhe natyrën. Kali ishte aq besnik, sa nuk bënte asgjë që i ndalonte Mbreti, edhe kur kishte tepër uri. Ishte apo nuk ishte Mbreti pranë, ai e kishte meritën të mos hante as kumbulla dhe as dardha edhe kur Mbreti nuk e kishte mendjen.

Njerëzit thoshin se kali e njihte zërin e Mbretit aq mirë, sa kur ai fliste, kali e ulte kokën si shenjë respekti. Dhe kur Mbreti heshtte, kali rregullonte frymëmarrjen për të mos prishur qetësinë mbretërore. Bile kali merrte me mend edhe çfarë mendonte Mbreti dhe bënte gjënë e duhur edhe pa ia kërkuar.

Të gjithë mbretërit përreth, nga malet në veri tek fushat në jug, e kishin zili këtë kalë. Disa thoshin: “Sikur ta kishim dhe ne një të tillë, as truproja s’do të na duhej më.”

Mirëpo një mëngjes, ndërsa Mbreti ishte duke planifikuar mbretërinë për vitin 2030 (sepse përse të mendosh për sot, kur mund të sundosh edhe të martën e pas dhjetë vjetëve?), stallierët e pallatit u futën në dhomë duke u dridhur. Në fillim nuk flisnin dot. Më pas tentuan të flisnin, por u doli vetëm një ofshamë. Dhe më në fund, njëri prej tyre, i cili ishte më i guximshmi nga frikacakët, tha:

- Madhëri… kali… pra, kali juaj… duket se është… pak… shumë… i palëvizshëm.

Mbreti ngriti vetullën, gjë që e bënin vetëm ata që guxonin.

- I palëvizshëm? Kali im nuk është i palëvizshëm. Mos është sëmurë kali im?

Por kur një vështrim në stallë ia tregoi realitetin e ftohtë (dhe pak të rëndë në nuhatje), Mbreti, në një frymë aristokratike, deklaroi:

- Të thirren doktorët!

Mbreti nuk mund të pranonte këtë fenomen të zakonshëm të botës së gjallë. Ai thirri në pallatin e tij të artë doktorë, shkrimtarë, poetë, piktorë, astrologë, këshilltarë, analistë të paguar dhe disa gazetarë oborrtarë që kishin zakon t’u flisnin qytetarëve rreth Mbretit.

Të gjithë u mblodhën rreth kalit të shtrirë: disa mbanin frymën, të tjerë mbanin hundët, disa të tretë mbanin buzëqeshjen që u kërciste nga sforcimi.

Shkrimtari i parë, mjeshtër i lavdisë, foli i pari:

- Madhëri, kali juaj është në një fazë të thellë reflektimi. Ai ndodhet në një gjendje filozofike ku trupat thjesht pushojnë për të rigjeneruar shpirtin.

Piktori më i kërkuari i pallatit, i cili gjithmonë i bënte portretet e Mbretit më të rinj, më të bukur dhe më të gjatë seç ishte në të vërtetë, tha:

- Kali juaj është një vepër arti në qetësi absolute. Me pak dritë të ngrohtë dhe një kadife blu, ai duket sikur do të niset vrap. Kjo provon se energjia e tij është këtu me ne.

Astrologu, që mbante gjithmonë një tub me yje të pikturuar, theksoi:

- Madhëri, yjet kanë folur. Kali juaj është në një tranzicion galaktik që kërkon qetësi.

Gazetari i pallatit, që kishte shkruar 57 artikuj se si gjithçka në mbretëri shkonte mrekullisht mirë, shpalli me zë kumbues:

- Këtu kemi një fenomen sa politik, aq edhe shkencor edhe letrar. Sipas të gjitha burimeve të mia, kali është në një periudhë pushimi, për t’u kthyer edhe më i fortë.

Mbreti i dëgjoi të gjithë dhe, i lehtësuar, urdhëroi:

- Ngrijeni kalin në këmbë! Rregulloni shalën! Ndizni dritat! Këndoni këngë! Rroftë kali!

Dhe njerëzit, të mësuar të shikonin teatrin e pallatit si strehë nga monotonia e përditshme, festat i kishin qejf.

Por ditët kalonin… dhe me to edhe turma filloi të rrallohej. Në fillim u larguan ata që kishin hundë të forta, pastaj ata që s’kishin fare nerva, e më në fund edhe ata që deri dje betoheshin se “çdo gjë është çështje perceptimi”.

Era e keqe e kalit u bë më e famshme se vetë Mbretëria, madje disa udhëtarë të huaj tregonin se aromën e ndjenin që nga kufiri, sikur të ishte ndonjë shenjë hyjnore për të marrë arratinë më shpejt.

Njerëzit e thjeshtë nisën të mbanin hundët me dorë nga mëngjesi deri në darkë. Fillimisht dukej si një lëvizje e vogël spontane: një grua në treg, një burrë te furrtari, një fëmijë te shatërvani. Pastaj u kthye në modë.

Të gjithë rrinin rrotull kalit me duar në hundë, sikur ishin pjesë e ndonjë festivali të çuditshëm ku çmimi i parë ishte: “Kush rri më gjatë pa u alivanosur”.

Dhe kur edhe kjo metodë dështoi, secili nisi të bëjë valixhen. Në fillim ikën disa familje drejt mbretërive fqinje, duke pretenduar se po shkonin për “pushime të shkurtra”. Pastaj ikën edhe disa të tjerë drejt perandorive të largëta, me justifikimin se “klima u përkeqësua”.

Me kalimin e ditëve, rruga kryesore u mbush me njerëz që tërhiqnin valixhe, çanta, karroca, qentë, macet dhe kush e di çfarë tjetër, duke lënë mbretërinë më bosh se një stadium pas mbarimit te ndeshjes.

Dita-ditës mbretëria boshatisej. Njerëzit iknin me valixhe nëpër duar, ndërsa oborri vazhdonte t’i këndonte kalit të ngordhur sikur ishte ende gjallë. Në fund, në sheshet e zbrazura mbetën vetëm era e rëndë dhe zhurma e valixheve që largoheshin.

Thuhej se pothuajse gjysma e popullsisë ishte zhdukur “me shpejtësinë e erës”… edhe pse, të themi të drejtën, ishte aroma ajo që i shtyu.

Dhe kështu mbretëria mbeti me kalin e ngordhur në mes të sheshit, me oborrtarët që këndonin, dhe me një erë që nuk po largohej.

© Thoma Gëllçi - SHBA