Më në fund e njoha Fabianin - Tregim nga Sami Milloshi

Një vit plot, ditë më ditë, pasi u regjistrova në këtë qendër të kujdesit për pleqtë, më kapi një farë mërzie. Jo për ata që kujdesen për ne. Jo, jo,ata janë si shpirt. Më trajtojnë sikur të isha babai i tyre. Diçka tjetër ma turbullon qetësinë.

Shoferi John, vjen në orën gjashtë të mëngjesit dhe i bie ziles së shtëpisë. Është shenja se ai ka ardhur dhe unë duhet të dal nga shtëpia dhe të futem në taksinë e tij. Taksi i thënshin, se ajo në të vërtetë nuk është taksi. Është pronë e qendrës sonë të pleqve dhe unë nuk paguaj. John vjen dy herë në javë më merr mua në Revere dhe pasi udhëtojmë nja një orë e gjysëm, më sjell poshtë në jug, në Abington.

Sapo hyj në makinë, John më bën një kompliment të përditshëm për parfumin që i hedh fytyrës pas rrojes.

- Mark, ti i jep erë të mirë makinës time me parfumin tënd.

- Faleminderit - i them unë.

Pastaj, unë filloj avazin tim, ia nis me vargun e ankimeve të mia për shëndetin, të cilave, ç’është e verteta, John as ua veshin fare...

Por sot, për çudi, më dëgjoi me vëmendje. Ndoshta nga që nuk përsërita ankimet e përditshme. Sot i thashë diçka që ai nuk e priste: më në fund, pas një viti, jam mërzitur në qendrën e pleqve.

- Po pse? – pyeti John jo pa habi.

- Gjithshka është një rutinë e zakonshme, asfiksuese. Në fillim bëjmë gjimnastikën, pastaj na masin tensionin e gjakut, pastaj na japin të hamë mëngjesin, pastaj pimë kafen, pastaj kush ka nge luan pak bilardo, pastaj marrim nëpër gojë me biseda kot së koti udhëheqësit tanë të lavdishëm, pastaj vjen ora të hamë drekë, pastaj vjen ora të kthehemi në shtëpi...

- Dale, dale, pak Mark, - më ndërpreu John dhe unë heshta një grime. - Të gjitha këto që the i ke falas, që domethënë se ti nuk paguan asnjë cent.

- Po, e vërtetë, - thashë unë - por, çka thua zotrote, nuk domethënë asgjë që shpjegon mërzinë time. Unë kam marrë edhe shumë e shumë gjera të tjera falas në këtë Botë, gjersa i kapërceva të tetëdhjetat. Ashtu sikurse kam paguar sa qimet e kokës për gjëra të tjera. Dhe, me thënë të drejtën, më shumë jam kënaqur për shërbimin që kam marrë kur kam paguar, sesa jam ndjerë mirë kur ma kanë falur diçka.

John qeshi dhe tha:

- Paske bërë qejf me kurva...

- Kurrë! - thashë unë sikur të më kishte pickuar gjarpri. - Nuk kam paguar kurrë për atë punë, mos na e shkërdhe bisedën.

- Mark, - tha John - unë një shofer i thjeshtë jam, nuk i kuptoj shumë këto filozofitë e tua. Ti je njeri i leçitur, ke qenë dikur edhe bos, ke bredhur edhe Botën poshtë e përpjetë me udhëtime turistike. Unë shumë shumë deri në New Hampshire kam qenë për ndonjë fundjavë.

Si tha këto, John heshti. Heshta edhe unë. Shkak ishte se ai u ndal te një shtëpi tjetër në Dedham, ku do të merrte një plak tjetër si unë, Fabianin, dhe të tre të shkonim në Abington.

Kur hyri Fabiani në makinë, unë nuk desha ta rihap bisedën për mërzinë që më kishte kapluar kohët e fundit. E para, sepse nuk doja të bëhej publike në qendrën tonë të pleqve dhe nuk doja të mbillja keqkuptime, si këto të Johni. Por jo vetëm kjo, nuk kishte as kohë të mjaftueshme për ta vazhduar bisedën. Për dhjetë minuta ne do të mbërrinim te ndërtesa jonë, të cilën dikush, me fantazi të çartur, e kishte quajtur “PARAJSA”.

Fabiani e ka zakon, nuk ankohet kurrë për asgjë në makinë. As sot nuk u ankua. Ai ka lindur për të heshtur. Është si dele e butë. Ai ka një qasje tjetër për jetën. Fabiani, vetëm një herë e pati thyer heshtjen. Pikërisht atë ditë kur na tha se ishte plotësisht i bindur, më në fund, se njeriu nga ankimet nuk kishte asnjë përfitim. Dhe kushdo që i ankohej Fabianit, ai i përgjigjej me fjalinë standard: ‘Unë nuk dëgjoj kurrë ankime. Afati i tyre ka mbaruar dje”.

Kur mbërritëm te “PARAJSA”, John na hapi dyert e makinës dhe unë e Fabiani zbritëm duke u kalamendur. Iu drejtuam portës çap-çup, mbështetur mbi shkopinjtë tanë të pleqërisë.

- Bëfshi qejf djelmosha! - na përshëndeti John - Në orën tre pasdite vij t’ju marr e t’ju kthej në shtëpitë tuaja.

- Bëfsh qejf edhe ti! - iu gjegja unë.

Kur hymë brenda “PARAJSËS” ia tregova Fabianit gjithë çfarë bisedova me John në makinë për mërzinë time pas një viti në këtë qendër pleqsh. Fabiani më tha se, megjithatë “mund ta gjejmë një mënyrë për t’u argëtuar edhe këtu”.

U çudita. Nuk e besoja se si një njeri që heshtte aq shumë, mund të kishte një rreze dritë për mërzinë time. Unë kurrë nuk mendoja se Fabianit mund t’i punonte mendja se si ta bënim jetën qoftë edhe pak më ndryshe në këtë qendër të mërzitshme.

- Ne, - tha Fabiani - mund të shpëtojmë nga kjo rutinë sfilitëse vetëm nëse fillojmë të tregojmë gojarisht përballë të gjithëve historitë e vuajtjeve tona. Ose edhe të ekstazave tona, po të duash ti. Por për ekstazat, sado që intriguese, nuk besoj se do të na lejojnë t’i tregojmë. A e kupton Mark, vetëm kjo mund të na shpëtojë nga etja në shkretëtirën e të zakonshmes. Po na lejuan bosët e “PARAJSËS”, pasi të hamë mëngjesin, unë do të filloj i pari të mbaj një fjalim mbi vuajtjet e mia. Do të tregoj se si patëm filluar të hamë bar, njëlloj si kafshët, vetëm që ta bënim të lumtur dhe të mos ia prishnim qetësinë mbretit tonë, atje mes maleve ku unë u linda. - Pastaj, për çdo ditë, sipas dëshirës, gjithsecili të tregojë një histori për veten. Si të thuash, të tallemi me të kaluarën, të themi diçka të vërtetë, si dëshmi se nuk u bëmë pleq se na shpalli dikush me dekret shtetëror, por se u plakëm vetë me këmbët tona gjersa blemë shkopinjtë e pleqërisë. Po të ishte gjallë, gruaja ime, - vazhdoi Fabiani - do kishte treguar se si vodha unë një kaçile me luleshtrydhe në arat e kooperativës bujqësore për t’ia çuar në maternitet kur lindi vajzën e parë. Këtë histori ajo ia tregonte kujtdo që na vinte mik në shtëpi. Po, fundja, edhe pse ajo nuk është gjallë, e tregoj unë në vend të saj...

Unë shqeva sytë nga habia. Jo vetëm sepse unë nuk kisha vuajtur si Fabiani, por, sepse mbi të gjitha, ishte krejt jashtë imagjinatës sime të mbaja fjalime për jetën private. Aq më tepër, në një auditor ku shumica e kanë humbur më shumë se gjysmën e aftësisë së dëgjimit.

- Fabian, - thashë unë i mahnitur nga ideja e tij, - kjo është kura e vërtetë për mërzinë time. Unë dua që këta bosët e “PARAJSËS” ta dinë se këtu, edhe unë, edhe ti, nuk vimë për një copë bukë. Unë këtu vi se dua të tres vetminë time me vetminë e të tjerëve. E di që humbja e gruas më ka lënë gjysmënjeri e ndoshta këtu, ajo më sillet për rrotull si frymë.

- O brother, - tha Fabiani - ti vazhdo të ëndërrosh sikur këtu prek frymën e gruas që të la, i ndrittë shpirti. Gjithnjë është bukur të ëndërrosh për gruan sikur e ke gjallë. Edhe unë kështu ëndërroj. Por, ti duhet ta dish se tani gjithshka e kanë kthyer në përfitim për veten: urinë e të pangopurve, egon, vetminë, trishtimin, naivitetin, poshtërimin e të pafuqishmit, frikën nga lufta, tingujt e  Bahut dhe ato të Verdit, lutjet në emër të Krishtit, faljen e mëkateve dhe pendesën për fajet, gjakun e dëshmorëve dhe krimet e pashpallura, famën e vërtetë dhe mençurinë artificiale, zgjatjen e ditës dhe shkurtimin e natës... Madje, në do ta dish ti, ata e kanë gati edhe llogarinë e përfitimeve të tyre pasi të kenë shpallur nekrologjitë tona në qoshkat e padukshme të gazetave.

- Fabian, - thashë unë - gëzohem që, më në fund, të njoha. Të ka pas mbuluar heshtja deri më sot. Do të kisha ikur shurdhmemec e i verbër nga kjo Botë, po të të mos kisha njohur ty. Dashtë Zoti të harron vdekja. Bash ashtu siç e kishte harruar edhe gjyshen time, kur i dha leje të kapërcente shekullin...

© Sami Milloshi