Pesha e rëndesës - Tregim nga Flurans Ilia

Ky projeksion dikensian po ndodh pas njëqind e pesëdhjetë vjetësh mbi murin e lagësht të një spitali.

Është trup i trajtësuar pesha e territ.

Fillon e merr peshën e çdo nëne kur fillon të bjerë muzgu dhe mungon ndriçimi. I vetmi tokëzim me atë trup është ndjesia e prekjes së katër dorezave të drunjta të kësaj barele.

Po e lëvizin të sëmurën e humbur në kllapi drejt sallës së operacionit, dy kate më sipër, në krahë. Nuk ka elektricitet. As një pikë ujë. Pikë drite nuk ka.

Mjeku i Urgjencës, të cilit i kishin rrasur një dhjetë mijë lekësh në xhep, po këmbëngul në marrjen e analizave të plota dhe krejt parametrave të të sëmurës. Ai po vihet në krye të lëvizjes dy hapa përpara operacionit.

Çdo lëvizje kushton një pesë mijë lekëshe.

Por, nuk ka elektricitet për përfundimin e skanimeve të nevojshme. Çarl Dikensi do kishte shkulur leshtë e mjekrës në një skene të tillë. Ndërsa për Fisnikun përngjan e gjitha kjo me një skenë nga fëmijëria.

Me xhaxhain e vet kishin shkuar të ftuar në një fshat të thellë në lartësitë e Tomorrit. Miqtë e shtëpisë kishin therur një kedh ftujak, mu përpara syve të tij, për t’u bërë qejfin mysafirëve. E kishte ende të gjallë në kujtesë atë skenë. Thonë se fëmija kujton më shumë se i rrituri. Mekja e zërit të kafshës që përpëlit këmbët ndërsa e therin. Gjaku i avullt që kullon nga gurmazi i prerë me teh. Thika e ngulur në tokë për arsye të kushedi se çfarë rituali pagan. Kafsha që jep shpirt. Era e rëndë e zorrëve të shpërvjela pas çarjes së barkut dhe rrjepjes së lëkurës. Pështjellim marramendës që ia deshifron fytyrën. Nuk i ka mbetur pikë lëngu në trup. Ndijon sqepin sëmbues që i shqep shpretkën e kujtimeve. Kasapët e atyre zonave e kishin zakon ta hanin shpretkën e bagëtisë të gjallë menjëherë pasi e thernin. E ndien ende atë sëmbim.

Mjekët u bënë tre tani. Rreshtuar përballë mu si skuadër pushkatimi të gatshëm për dhënien e vendimit. Mjeku i Urgjencës, që ishte vënë në krye të të gjitha lëvizjeve, me analiza të papërfunduara dhe konstatime të supozuara, vendime që po merreshin para dhe ato që me hamendje duhej të merreshin pas ndërhyrjes nëse do të kishte një të tillë foli.

- Shiko, le t’i themi gjërat troç tani. Siç shihet, gjendja e të sëmurës është shumë kritike! Ajo ka nevojë për ndërhyrje urgjente. Por, nga ana tjetër ama, diabeti dhe tensioni i saj ka marrë përmasa skandaloze. Zakonisht, në të tilla kushte ne nuk operojmë! Jo po, të kuptohemi tani, një minutë të lutem. Nuk i kemi kushtet e duhura për shëndetin dhe jetën e pacientes dhe nuk garantojmë asgjë përgjatë apo pas operacionit. Një sekondë, të jemi pak realistë tani, ju lutem shumë. Ne nga ana jonë si mjekë specialistë, ju këshillojmë që e sëmura të zhvendoset drejt e në Spitalin Qendror në kryeqytet. Qysh këtë çast, pa humbur kohë. Nuk kemi zgjidhje tjetër. Të kuptohemi drejt tani. Ju lutem shumë. Atje kushtet janë më të mira dhe shpresat për të jetuar akoma më të mëdha. Ne mbërritëm në këtë konkluzion, pacientja duhet të shtrohet atje për operim, por varet nga ju vendimi që do merrni, të kuptohemi drejt tani. Jemi të qartë në këtë pikë? Jeni ju që vendosni, jo ne.

Fisniku u pa në sy me të afërmit e tij. Strategjia e mjekëve ishte e qartë sipas logjikës dhe rrethanave ku po zhvillohej loja. Kalimi i topit në zonën kundërshtare. Nga agresiv dhe makutër për sulm, synimin drejt parave, mjekët u kthyen tashmë në mbrojtje të portës së tyre, për të mos pasur asnjë kokëçarje të mëtejshme në aspektin ligjor.

Sërish diskutime me njëri-tjetrin. Fjalë të turbullta, gjer te vendimi i pashmangshëm: “Drejt Tiranës! Drejt Tiranës!” Tirana ishte e vetmja mundësi që jepte një fije shprese.

Muzgu përpin korridoret. Sërish në krahë me barelë e zbritën të sëmurën te porta ku ambulanca i priste. Fletë-dalja ishte gati. Një copë letër e shkruar me dorë. Shoferi dhe infermieri shoqërues qëndronin përpara automjetit duke pirë cigare dhe bërë llogje fjalësh me njëri-tjetrin. Fisniku u ul pas në kabinën e ambulancës me të sëmurën e lidhur pas shtratit të Prokustit. Ia mbante pas vetes gjymtyrët e varura.

Ambulanca e mori rrugën fill buzë liqenit me drejtim për në Qafën e Thanës. Nga ajo pak hapësirë që i lejohej nga dritarja Fisniku dallon dritëhije që rrëshqasin mbi ujë. E sëmura ka humbur ndër thellësira të pashpresa. Përgjon fytyrën e saj. Përmes ujërave lëvrin ndonjë cironkë e pambrojtur. Ose, është ai që imagjinon peshq të mitur në psherëtimat dhe dhimbjen e mekur të buzëve të nënës. Rruga është me gropa. Ambulanca lëkundet. Ai zbërthen gjuhën sa herë që e ëma lëngon. E pyet.

- Mama, më dëgjon? Më dëgjon, ma?

Asnjë përgjigje. Një botë e amplifikuar në jerm kabina e këtij automjeti.

Të dy janë të kapur fort pas udhës. Udha e kapur fort pas gropave. Ai vazhdon t’i flasë.

- Nuk e di mama, për të satën herë e kam dëgjuar nga goja jote? Ajo natë gushti e vitit 1971. Bënte një i nxehtë përvëlojë atë vit që ta shkrinte trupin në djersë. Rrëfimi yt i herë-pas-hershëm më është futur aq thellë në kujtesë, sa riprodhimi i asaj që ti kishe parë në ëndërr, ka marrë formë të gurtë brenda meje, aq sa besoj se duhet të kem parë po të njëjtën ëndërr të makthshme në po të njëjtin çast me ty. Sapo ishim kthyer nga Pogradeci në Berat atë vit, ku qielli të piqte si saç. Babai kishte vajtur me shërbim për ca ditë nga malet e Skraparit për të përfunduar një reportazh. Ndërsa unë tre muajsh grindesha shumë ato ditë gushti. Apo jo ma? Këto m’i ke treguar ti. Unë nuk kam se si t’i di. Përveç meje duhej të merreshe edhe me dy vëllezërit më të rritur si edhe me një lloj helmi për insekte me të cilin kishe spërkatur cepat dhe zgëqet e dhomave. Nata. Vapa. Unë, që qaja. Vëllezërit, që grindeshin. Ai dreq helmi i insekteve. Po ndoshta kanë qenë të gjithë këta faktorë të atij gjumi të makthshëm që diku aty nga mesnata të futi në labirintin e ëndrrës?

Në ëndërr të doli sikur më mbaje në krahë dhe dikush përpiqej të më shkëpuste nga ti. Ata të tërhiqnin, më thoshe, dhe unë nuk të lëshoja. Ata vazhdonin të tërhiqnin, më thoshe, dhe unë nuk të lëshoja. Zhvatja bëhej gjithmonë edhe më e tendosur, më thoshe, po aq sa rezistenca ime për të të mos lëshuar. Ishe një bebe, e si mund të të lëshoja? Ata vazhdonin të të tërhiqnin dhe unë i ulërita “Mos ma hiqni djalin! Mos ma merrni djalin!” Duke të të tërhequr, t’i shqitën krahët prej të cilave filloi të kullonte gjak. Thonë se gjaku e prish ëndrrën.

Por nuk ishte e thënë të prishej ëndrra e asaj nate. Trokiti porta. E tmerruar nga ëndrra hapa sytë. Gjëja e parë që bëra ishte të kontrolloja nëse ishe aty? Po flije i qetë. Bebe i mbështjellë kopanec. Porta vazhdon të bjerë! U ngrita me gjak të prishur. Vura re se ishin trokitje me të vërtet! “V. hape portën!” E hapa. Në prag u shfaq xhaxhai me të afërm të familjes. Çudi. Çfarë kërkonin këtu gjithë këta njerëz në mes të natës? Kishin ardhur për të na dhënë mandatën. Yt atë kishte humbur jetën aksidentalisht me makinë maleve të Skraparit.

Një gropë e shkundi sërish ambulancën. E sëmura rënkoi. Fisniku u përmend. I kontrolloi pulsin dhe i përgjoi dihatjen nënës e cila ka marrë një çehre krejt të shuar. Përballë kësaj verbërie ngadhënjyese mbi gropat e udhës, dikush po e vështron. Ishte plaku i verbër Borges. Paskësh qenë edhe ai në këtë copë udhë së bashku me ta?

- Përse ke ardhur Horge? Çfarë kërkon këtu? Çfarë lidhje ke ti me të gjitha këto? Përse i je bashkëngjitur kësaj udhe? - pyet Fisniku.

- Lëkundja e udhës? Ndoshta? Mendoj se kjo është lidhja jonë këtë natë - i përgjigjet Borgesi.

- Sikur personazhi yt në tren? - e pyet sërish plakun i cili shikon në një pikë të pa përcaktuar dhe nuk kthen përgjigje.

Fisniku e mban mend fare mirë atë pasazh. Borgesi i kishte folur dikur për dikë që ëndërron symbyllur në një tren. Njeriu i trenit po përjetonte symbyllur minutat e fundit të jetës së tij në të njëjtin çast kur një zë i panjohur i pëshpërit në vesh “për dy minuta ka për të dalë gjumi dhe ke për ta harruar këtë ëndërr.”

Hapi sytë nga lëkundja e ambulancës. Borgesi ka lëvizur, nuk ndodhet më aty. Në shtegun e kësaj rruge me gropa është e vështirë të gjesh një emërues të përbashkët me labirintin. Sa më tepër i afrohen, përmes kthesash që s’mbarojnë kryeqytetit, aq më i vështirë bëhet rrugëkalimi. Çdo gjë bëhet vetiu e dyshimtë si një pëshpërimë gjumë përdalë.

- Më dëgjon, mama? Do të them një sekret të vogël. Nuk ia kam thënë askujt më parë. Njeriu që përjetoi në ëndërr minutat e vdekjes së tij në krejt tjetër kohë, në një vend krejt tjetër, krejtësisht në të tjera rrethana, ai, personazh i Borgesit, nuk është askush tjetër. Në atë tren i hipur isha unë.

© Flurans Ilia - 2019

(Shkëputur nga “Katër palë flatra” - Tregime; Botimet Jozef, 2023)