Brian, Dani, Turgenievi dhe Dino Buzzati - Nga Bamir Bebeziqi

Bamir Bebeziqi

Dy vite me radhë Brian përsëriste të njejtin ritual. Ngrihej herët në mëngjes, merrte tonjat, karremat, grepat e shkonte tek ura e shkatërruar buzë oqeanit. Hidhte tonjat e priste të kapte ndonje peshk. Ky ishte i vetmi burim jetese për të, sëbashku me gruan e dy femijët e vegjël.

Kishte ditë që nuk kapte gjë e kishte ditë të tjera që kapte, e ashtu siç e kapte peshkun e freskët, e shiste tek Mat, i cili kishte një bar të vogël ngjitur me urën. Mat bënte edhe kafe, e Brian shijonte çdo mëngjes kafenë, nën hijen e një shelgu të madh, aty në breg të detit.

Brian kishte kohë që përgatitej të shkonte në Yukonin e largët për të kërkuar ar, pasi i kishin thënë, se ia vlente të merrte një aventurë të tillë, megjithëse ishte vend i ftohtë, me borë e me akull. E kishte mbledhur mendjen Brian dhe kishte bërë plan të merrte me vete bile edhe familjen, gruan dhe dy fëmijët.

Ishte një ditë Qershori me diell e duke pirë kafen e Mat-it, Brian-it seç iu kujtua një tregim i çuditshëm, i shkruar nga Dino Buzzati.

"Dikur, në një qytet bregdetar, të gjithë banonin në shtëpi të ndërtuara në perimetrin e një rrethi të madh. Te gjithë banorët punonin gjatë ditës në profesionet e tyre e natën, të gjithë, ushtronin të njejtin profesion, vidhnin njeri-tjetrin. Vjedhja kishte një formë rregulli. Secili vidhte shtepinë më sipër, e shtepia më sipër atë më sipër e me rradhë. Shtëpia e fundit vidhte të parën e rrethi mbyllej. Qyteti kishte një ekuilibër të vendosur natyrshëm. Të gjithë punonin e të gjithe vidhnin dhe i ishin përshtatur më së miri asaj mënyre jetese. Kjo gjendje zgjati për disa kohë e papritur, në njërën familje del një mësues, i cili paradite mësonte fëmijët në shkollë e në darkë, në vend që të vidhte, merrte një libër, shkonte në breg të detit e lexonte nën dritën e një zjarri që ndizte për çdo natë.

Lexonte mësuesi natën e në të njejtën kohë, shtëpia e tij vidhej. Pas disa kohësh, familja e mësuesit varfërohet, sepse vidhej por nuk vidhte dhe familja më sipër pasurohej, pasi vidhte e nuk vidhej. Kaloi disa kohë, dolën edhe disa njerëz të tjerë, të cilët gjatë natës lexonin e nuk vidhnin e papritur ekuilbri i qytetit u prish keq e kështu vazhdoi per jetë e mot."

Në çastin kur Brian ishte në ëndërrim e sipër u shfaq Dani, i jati, me një libër të vogël në dorë.

“Mirëdita!” - përshëndeti Dani,

“Mirëdita!” - ia priti Brian.

“Isha në shtëpinë tënde,” - tha Dani.

“Si e kalove?” - pyeti Brian.

“U kënaqa duke luajtur me femijët dhe duke biseduar me Rozën,” - u përgjigj Dani.

Brian asnjëherë nuk e kishte diskutuar vajtjen në Yukonin e largët me Danin, ndonëse Dani e dinte vendimin që ai kishte marrë e kjo ishte arësyeja që përpiqej të shpenzonte sa më shumë kohë, me femijët e tij.

“E ke lexuar këtë libër? - u përpoq të hapte bisedën Dani - titullohet, “Vërshimet pranverore” i Turgenievit.”

Brian e kishte parë atë libër të vogël, por asnjëherë nuk e kishte marrë mundimin ta lexonte. Pas pak Dani filloi të tregonte përmbajtjen e librit. Sani 52 vjeçar, gjeti në mes të një libri një lule të tharë, pastaj dashuri e duele, ndarje...

Zëri i ngrohtë i Danit e çoi Brian, tashmë pranë të dyzetave, diku larg, kur ishte katër, pesë vjeç e Dani i tregonte me të njëjtin zë të ngrohtë, “Ishullin e thesarit”, “Robinson Kruzo” e “Zemren” e De Amichis, aty tek koka e krevatiti deri sa e zinte gjumi. I kujtohej kur i dilte në ëndërr Xhon Silveri me këmbën e drunjtë e çohej i frikësuar nga gjumi, për të shpëtuar nga pirati i frikshëm.

Vazhdoi Dani tregimin e tij per Sanin e aty pranë fundit, Brian u zgjua nga dremitja e shpertheu në të bërtitura:

“E di ti se unë nuk jam në gjendje të ushqej femijët e mi e ti më tregon përralla me dashuri romantike?”

Dani u shtang e nuk foli.

"Ndoshta nuk ke per t’i parë më kurrë?”

Danit iu mbushën sytë me lot.

“E gjithë kjo është për fajin tend!” - tha me zemërim Brian.

“Çfare faji kam unë?” - ia ktheu Dani

“Ti e ke fajin, se më fute në botën e librave, më edukove që të doja shkollën, bile me këshillove që të behesha inxhinier raketash kozmike e ku? Në këtë qytet që është i vdekur! Kujt i duhen raketat kozmike këtu?”

Dani nuk foli. Ndoshta Brian kishte të drejtë. Por Brian nuk mbaroi me kaq, e në dëshpërim e sipër shpërtheu me ulërima:

“Të më kishe mësuar më mirë të bëhesha mashtrues, trafikant, vrasës, politikan, gjykatës a prokuror ...... Vetëm këto profesione hanë bukë këtu!”

Në atë çast, një zile nga tonjat filloi të tringëllonte. Diçka ishte zënë. Brian u çua nga tavolina e vrapoi për tek tonja që po lëvizte. E tërhoqi me ngadalë, e nxorri nga uji e ç’të shikonte? Një peshk fare i vogël po levizte duke u përpjekur t’i shpëtonte grepit. Peshku i shëmbëlleu Brian-it, krejt  si ai “Peshku i arte” që kishte parë në kinema, dikur në fëmijërinë e tij. E ç’te bënte me atë peshk?

E hodhi përsëri në det e aty e kapi dëshira të qante me ngashërim. Qëndroi për pak minuta pranë tonjave duke vëzhguar detin e dëgjuar gurgullimën monotone të tij. Pasi u qetësua pak, mori drejtimin për tek lokali i Mat-it, ku kishte lëne përgjysëm bisedën me të jatin.

Kur arriti në tavolinë Dani nuk ishte më aty, por kishte harruar librin mbi të.

Brian mori librin, e hapi në faqen e parë e filloi të lexojë. Libri fillonte me një poezi me katër vargje :

“O vite rinore,
O vite plot gëzim,
Si ujrat pranverore,
Ç’me ikët me rrëmbim!”

Librin e tërhoqi aq shumë, sa e harroi të gjithë mllefin që kishte në gjoks e si për çudi u qetësua, si me magji.

"Hej! Dino Buzzati, mos e keni njohur gjë babanë tim?" thërriti.

©Bamir Bebeziqi