Nuk bëhet gjaku ujë - Tregim nga Avdulla Kënaçi

Përpara ishin Krishtlindjet dhe ekipi ynë televiziv nxitonte të kthehej sa më parë në Tiranë. Ishim me shërbim në Austri dhe duhet të kalonim nëpërmjet Italisë, nga malet Adria. Pasi lamë pas Klagenfurtin, nisën telashet. Sa më lart që ngjiteshim, aq më shumë shtohej bora. Kur u nisëm nga Vjena binte shi i butë, por i akullt. Tani gjithçka kishte ndryshuar. Kishim fushëpamje tepër të kufizuar. Desh u përplasëm me një pikë karburanti në anë të rrugës. Fluruzat e borës fshikullonin me zemërim xhamat e makinës dhe ne ndjeheshim si të dënuar në një burg të bardhë.

Rruga ishte e hapur, por makina jonë e vogël gjithnjë e më shumë ngjitej me vështirësi, herë-herë rënkonte sikur të ishte njeri i gjallë. Nuk kishim marrë zinxhirë për gomat. Kush e mendonte se do të binte gjithë ajo borë?! Ishim katër vetë, së bashku me shoferin. Vazhduam të ngjiteshim drejt të panjohurës, në drejtim të Alpeve. Asfalti nga i zi, u kthye i bardhë në gri. Pasi udhëtuam edhe nja një orë, dy njerëz të zbardhur krej nga bora, mbuluar me mushama të gjata, na bënë shenjë të ndalonim. Mezi u dalluam strehën e kapeles. Ishin policë. Të parën pyetje që bënë ishte për zinxhirët. U thamë se nuk i kemi marrë me vete. U gënjyem nga moti i mirë kur u nisëm nga Vjena. Ata i erdhën rrotull makinës, kontrolluan gomat dhe fare prerë, thanë:

- Nuk mund t’ju lëmë të vazhdoni, gomat i keni rrafsh, nuk u duken lulet, rruga malore sapo vjen e bëhet më e vështirë, vende-vende ka akull, mund të humbisni jetën duke rrëshqitur në humnerë. Do të prisni sa të përmirësohet moti.

Të katërt ishim në një mendje se policët austriakë kishin të drejtë. I pyetëm nëse mund të strehoheshim përkohësisht në ndonjë hotel, këtej rrotull. Njeri prej tyre, pa thënë asnjë fjalë, hipi në makinën e tij dhe na bëri shenjë ta ndiqnim. Për dreq, makina jonë në vend të bënte përpara, rrëshqiti mbrapa nja dy-tre metra, si për të dëshmuar fjalët e tyre. Polici nuk bzani, as bëri ndonjë qortim, por nxori një zinxhir të hollë nga bagazhi dhe na rimorkioi pas makinës së vet. Nuk eci shumë. U ndal përpara një moteli. Pyeti për vende të lira dhe sportelisti iu përgjegj se dy prej nesh mund të qëndronim aty.

Vendosëm që unë e regjisori të ndaleshim. Makinën e parkuam në sheshpushim dhe shoferi me kameramanin, të përcjellë nga polici, shkuan në një hotel tjetër, jo shumë larg. Sikur i dhamë drejtim punës, menduam dhe pak nga pak po e shkarkonim ankthin që na kishte pushtuar. Më kryesorja, kishim marrë vendim të qëndronim sa të shterej moti. Në saje të ndihmës së policëve nuk hoqëm ndonjë siklet kushedi çë. Por e panjohura gjithmonë të vret.

Dhoma ime ishte ngjitur me atë të regjisorit. Nga pas murit dëgjohej zëri i televizorit. E ndjeva se ai po rrekej të mësonte më shumë për motin. Pasi bëra dush, u shtriva në krevat dhe hapa edhe unë televizorin, në një kanal lokal. Spikeri, në një moment foli për kohën. Me sa kuptova, ai tha se bora do të vazhdonte pa ndërprerje, edhe tri ditë të tjera. E pse ta vrisnim aq shumë mendjen, shpenzimet i kishim të mbuluara nga Televizioni. Në fund të fundit kishim nevojë për pak pushim pas gjithë asaj pune intensive në muzeumet e Vjenës.

Shtypa telekomandën për ta mbyllur ekranin, fika dritën dhe u zgjata në dritare. Një vrushkull i ftohtë ajri m’u përplas në fytyrë. Makina jonë kishte humbur nën bardhësi, nuk njihej se cila ishte. Dukeshin njësoj të gjithë automjetet e parkuar para motelit. Ishte një qetësi e frikshme, kodra të bardha dhe pyje të përkulur nën peshën e borës. Ishte nga ajo bora e hollë, e lehtë dhe ngjitëse që në fshatin tim malor të origjinës i thonim “borë maçe”. Sa mbështeta kokën në jastëk m'u mbyllën sytë. Gjumi i borës është i ëmbël.

Të nesërmen u ngrita i pari. Më pihej një kafe. Zbrita shkallët e drunjta. Tek dera e katit përdhes ishte shtrirë një qen i madh i racës gjermane “Shepard”. Ai ngriti kokën me përtesë, më shikoi drejt në sy dhe skërmiti dhëmbët. Nuk ma mbajti të kapërceja pragun. U ktheva tek regjisori. E gjeta duke i hequr një brisk mjekrës. I tregova për qenin.

- Bëre mirë që nuk tentove të kalosh, me sa duket ai nuk lë as të hyjë e as të dalë njeri. Kështu këta kursejnë një rrogë. Të presim deri sa ta heqin prej andej.

Dhe vërtetë, kur dolëm ne, qeni kishte avulluar si me magji dhe dera e jashtme ishte e hapur kanat më kanat. Paskishte një orar kur hapej e mbyllej ky motel, korrekt siç janë gjithmonë austriakët. Zbritëm në sallën e ngrënies që ishte njëkohësisht edhe salla e barit. Gjithçka ishte prej druri. Ndjehej aroma e pishës së njomë. Makina e kafes ishte e ndezur, por nuk shërbente njeri. Pas pak u duk një vajzë e re me përparëse të bardhë. Kishte fizionominë e një maturanteje gjimnazi, me flokë gështenjë të hedhura pas veshit, fytyrë ngjyrë gruri, sy të qeshur larushë dhe dhëmbë të drejtë, të bardhë si bora që binte jashtë.

- Guten morgen! (Mirmëngjes)

- Guten morgen! - ia kthyem edhe ne njëzëri. Na tha se mëngjesi ishte gati, brenda çmimit të dhomës. Iu përgjigjëm se mund ta sillte. Omletë, bukë e thekur e zezë, qumësht i ngrohët dhe proshutë, numuroi ajo sikur recitonte.

- Proshutën kot e solle, - i tha regjisori me një fije qortimi.

- Jo, jashtë bën ftohtë dhe ka stuhi bore, i ftohti mundet vetëm me proshutë, - tha ajo duke zbuluar poshtë buzëve të lagështa radhoin e dhëmbëve të bardhë. Fliste pa teklif, sikur na njihte prej kohësh.

- Ne labërit themi se i ftohti mbytet me mish pastërma, - i thashë regjisor Kujtimit duke qeshur. Vajza na ndiqte me vëmendje, duke vështruar herë njërin e herë tjetrin, megjithse ne ishim të bindur se ajo nuk dinte asnjë fjalë shqip.

- Njësoj është, - tha ai - se edhe i ftohti këtu është i njëjtë si në fshatin tënd.

Vajza u kthye në banak, por shumë shpejt u gjend tek këmbët tona. Na solli një ibrik me kafe, sheqer dhe dy filxhanë të mëdhenj. Aroma e kafes të shponte hundët, lëngu i zi ishte shumë i nxehtë. U dëgjua zilja e një telefoni fiks. Tingëllima vinte nga pas banakut. Vajza ngriti receptorin dhe tha se thirrja ishte për ne. Me siguri ishte shoferi, së bashku me kameramanin. Po, ata ishin. Nuk kishim gabuar. Na thanë se ishin rregulluar në një hotel tre kilomentra larg nesh, poshtë në luginë. Ishin sistemuar për bukuri dhe treguan se kishin kaluar “fajn” në mes të një grupi me turistë anglezë. Kishin pirë uiski dhe kishin kërcyer gjithë natën. I njoftuam se udhëtimi do të shtyhej edhe nja tri ditë. Sipas sinoptikës, bora do të vazhdonte. “Ashtu thonë edhe anglezët”, u përgjigjën ata dhe e mbyllën receptorin. Nga zërat kuptoheshin se ishin të gëzuar.

Pas mëngjesit, dolëm jashtë në oborr për të shpirë këmbët e për të thithur ajër të pastër. Bora binte me hope, si t’ia donte qejfi, pa pyetur gjallesat mbi tokë. Të ngjante sikur shkundej sheqer nga qielli, nga floqe që binin në mëngjes, tani ishin kthyer në kokërriza “sheqeri”. Po e shijonim këtë mot të paftuar. Në Tiranë bie shumë rrallë borë, për të mos thënë fare. Asnjë lloj zhurme nuk ndihej, as makina e as njerëz nuk qarkullonin, vetëm ndonjë zog i rrallë shpupurisej nëpër degë pemësh. Anëmbanë heshtje dhe shurdhëri. Moteli ishte i veçuar nga fshati, por lavdi Zotit kishte ngrohje dhe ushqim të bollshëm. Rruga ishte e bllokuar gjatë natës. Borëpastrueset do të mbërrinin kur të ndalej bora. Ndjemë të dridhura në trup dhe hymë menjëherë brenda. Vajza na ofroi një furnelë elektrike kur pa duart tona të skuqura si mëlçi. Na u drejtua gjithë edukatë dhe respekt:

- Më falni, - tha ajo - ju jeni me veshje të hollë, të papërgatitur për borë. Mbasdite, kur mbaroj turnin, shkoj në shtëpi dhe u sjell dy xhupa me kapuç nga të vëllait, atëherë mund të dilni nëpër borë, por mund të shkoni edhe për gjueti me zotin Adolf.

- Kush është Adolfi? - pyeti Kujtimi i habitur.

- Herr Adolfi është pronari i motelit. Ai më ka lënë një barrë porosi për ju, do që të ndiheni si në shtëpinë tuaj dhe të mos u mungojë asgjë. Ka shkuar për gjueti derrash së bashku me qenin, Sharrsin. Sikur të keni fat gjatë këtyre ditëve që do të jeni këtu e ai të vrasë ndonjë derr…

Unë dhe Kujtimi shikuam njëri-tjetrin në sy. “Dhe ajo na duhet, të thyejmë ndonjë këmbë këtyre harcave”, - tha kolegu në shqip duke nënkuptuar sportin e gjuetisë. Vajza sikur ta kishte kuptuar çfarë ai tha, shtoi: “Nuk ka rrezik, zoti Adolf i ushqen derrat e egër me lende lisi dhe aty i pret së bashku me qenin”. Pastaj vajza mori lejë dhe hyri në kuzhinë. Ajo i vinte rrotull motelit si një zonjë e vërtetë shtëpie. Lëvizte si një flutur, shërbente, pastronte, gatuante, e shpejtë dhe e gjindshme në çdo çast.

Ne e diskutuam gjatë propozimin e saj për xhupat. U prekëm nga gjesti i saj fisnik. Na konsideronte si një familje, nuk na kishte ndonjë borxh. Sillej me ne sikur na njihte prej kohësh dhe ishim nga i njëjti fshat. Përgjigjej korrekt duke të shikuar drejt në sy dhe më e habitshmja, nuk pranonte tips, apo bakshish siç e themi ne në turqisht. Asgjë nuk bënte për t’u dukur, por sillej me një modesti dhe thjeshtësi për t’u admiruar. Vajzë për t’u pirë në kupë. Lum kush do ta kishte fat. Folëm edhe për policët. Ata na e bënë nderin sa nuk kishte ku të shkonte më, me ndihmën që na dhanë, me mënyrën si na trajtuan. Ishim të një mendimi se ata bënë më shumë nga çfarë u lypte detyra.

- Si përfundim, - i thashë kolegut - janë të tillë, të sjellshëm e korrektë, prandaj vendi i tyre ka ecur kaq shumë përpara.

- Mos harro çfarë lufte kanë bërë të parët e tyre për pavarësinë e vendit tonë dhe mbrojtjen e trojeve autoktone. Nuk na kishin asnjë borxh, - tha Kujtimi i ekzaltuar. Unë pohova me krye.

*** 

E nesërmja na gjeti më të qetë e mendjembledhur. Kishim mundur të njoftonim familjet në Tiranë për situatën e papritur dhe vonesën në udhëtim. Kishim mësuar se qeni thirrej Sharrs dhe vajza quhej Laura. Ajo kishte dëshirë të vazhdonte shkollën e lartë për hoteleri në Romë. Shpenzimet do t’i përballonte vetë, prandaj punonte në motel me orar të zgjatur. Veç gjermanishtes, fliste anglisht dhe italisht rrjedhshëm.

- Po italishten ku e ke mësuar? - e pyeti Kujtimi si një italofil i thekur.

- Në familje, - iu përgjegj ajo - prindërit e mi kanë ardhur në Austri pas Luftës së Dytë Botërore. Jemi me origjinë nga Jugu i Italisë, por unë kam lindur këtu.

Mësuam se diku afër ishte një uzinë kimike, në një përrua të thellë, midis dy maleve, me përjashtim të saj, e gjithë familja ishte e punësuar aty. Në fillim aty kishte gjetur punë gjyshi, pastaj vit pas viti dhe një nga një, kishte marrë gjithë familjen në mes të këtyre maleve, por me punë të garantuar. Kishin ndërtuar shtëpi të re dy katëshe, jo shumë larg motelit, shtatë minuta larg në këmbë. Vajza kishte dy vëllezër të martuar që punonin në qytete të tjerë. Ajo jetonte me dy prindërit dhe gjyshin që ajo e donte aq shumë.

Ishte duke sjellë drekën dhe unë i thashë të mos binte kafe për mua. Laura ngriti me habi vetullat si bisht dallëndysheje dhe pyeti pse.

- Unë këtë kafen me ibrik e pi nga e keqja, nga halli, kam shtatëmbëdhejetë vjet që pi kafe ekspres dhe jo një, por pesë gjashtë në ditë.

- Uaa, - u habit ajo - ekzakt si gjyshi im. Ne kemi në shtëpi kafe ekspres dhe unë do të sjell nga ajo. Vendasit nuk e pinë atë lloj kafe, thonë se është shumë e fortë. Gjyshi im nuk pi asnjë lloj kafeje tjetër veç ekspresit. “Kush pi ekspres, thotë, pi kafe për mendjen, kush pi kafe tjetër, nga kjo me ibrik, pi kafe për barkun”. Më falni që citova gjyshin.

- Nuk është fjala për një filxhan, ky nuk ka të ngopur me ekspres, - i tha Kujtimi. Ajo përsëri buzëqeshi me ëmbëlsi duke thënë se më kuptonte drejt.

- Nuk do ta pranojmë kafen, pa e paguar, - shtova unë. Ajo përsëri buzëqeshi ëmbël. Mori lejë dhe u largua si një flutur duke lënë mbrapa një fëshfërimë të lehtë fustani.

Ne vazhduam të diskutonim për muzeumet që kishim filmuar në Vjenë, sidomos për përkrenaren e Skënderbeut. Mendonim se ajo ishte aq e rëndë sa nuk mund të përdorej në luftë, ishte më shumë simbolike sesa praktike. U habitëm kur pamë se Laura u kthye me një qese kafe të bluar. Ma zgjati mua. E mirisa duke e afruar tek hundët, siç bënte im atë me duhanin dhe m’u duk se m’u hap kraharori, ishte ekspres i vërtetë, dukej që atje tej prej aromës.

- E ke dhuratë nga gjyshi im, - tha Laura e vendosur, pa buzëqeshur - do të vijë edhe vetë ta pini një filxhan kafe së bashku, po ja, sa të hapet pak moti. Ai u gëzua shumë që jeni shqiptarë dhe vini nga Shqipëria në Austri për punë të mira, si kjo që bëni.

Kujtimi uli zërin, afroi më shumë karrigen nga ana ime dhe bëri sugjerimin:

- Kjo vajza sikur anon më shumë nga ana jote. E ndiej që ka më shumë besim tek ti sesa tek unë, bëni propozimin e vërtetimeve. Është radha jote të merresh me ato dreq shkresa. Vura re mbi banak se kishte një bllok me emrin e motelit, adresën dhe telfax. I thuaj ta mbushë me shkrimin e saj.

- Po vula?

- Nuk ka nevojë për vulë.

- Duhet të gjej momentin.

- Pije ekspresin në banak.

Po ju tregoj çfarë janë këto shkresa; televizioni ynë atëherë na njihte 140 euro në ditë shpenzime për shërbime jashtë shtetit. Dyzetë për ushqimin dhe njëqind për hotelin, mirëpo për hotelin kërkonte vërtetime dhe kudo ku flinim, pavarësisht se paguanim më pak apo më shumë se qindshja, synonim vërtetimin me 100 euro. Na u bë obsesion. Këtë marifet ia kishim besuar kameramanit, me thënë të drejtën, këtë “mision” e kryente me shumë zell.

U ngrita me një pishmanllëk sa nuk kishte ku të shkonte më keq. Morali më zbriti në fund të këmbëve dhe e ndjeva që u squlla i tëri. Ishte puna më e fëlliqur e shërbimeve jashtë shtetit, marrja e vërtetimeve për të tërhequr dietat nga llogaria e Televizionit. Me këtë “operacion”, gjatë atyre ditëve, siç thashë, ishte marrë kameramani dhe regjisori, tani ishte radha ime, nuk kisha nga t’ia mbaja. Zvarrita këmbët deri tek banaku. Laura, ngriti sytë e buzëqeshur, por kur pa që hezitoja të flisja, rrudhi buzëqeshjen dhe hapi sytë laramanë edhe më shumë. Më në fund çela gojën:

- A mund të na ndihmosh me një shkresë, vërtetim që kemi fjetur në motelin tuaj?

- Posi jo, ne e bëjmë këtë për çdo klient që e këkon. Unë mendoja se do të kërkoje ndonjë gjë të pamundur, - dhe qeshi me të madhe duke tundur supet e vegjël. Të qeshurën me zë ia ngjiti edhe Kujtimit që na ndiqte në distancë.

- Ok, je vajzë për së mbari, pagesa për çdo natë 100 euro.

- Më thuaj emrat.

- Emri i regjisorit, Kujtim…., i imi….

I plotësoi me një shkrim të bukur e të drejtë dhe futi dorën në sirtar për të nxjerrë vulën. Ndjeva një dorë të stërmadhe që u zgjat mbi fletët e mbushura. Ngriva në vend. Ishte Herr Adolfi. Po ky nga doli kështu?! Pas tij ishte Sharrsi. Kujtimi kishte ulur kryet mbi një gazetë dhe bënte sikur lexonte. Laurës nuk ia bëri syri tërr.

- Ka ndonjë problem, herr Adolf? - i tha në gjermanisht.

Siç u sqarua më vonë, ai i tërhoqi vëmendjen se nuk kishin dhoma mbi 40 euro dhe po qe se ajo shkresë do të kapej nga kontrolli, gjobiteshe për mashtrim me taksat dhe lokalit i hiqej liçensa. “Nëse doje t’u bëje nder shqiptarëve, duhet të pyesje mua, zonjushë Laura. Nga ky moment je e pushuar nga puna. Hiq përparësen, merr plaçkat e tua dhe largohu nga moteli!”, e urdhëroi. Ajo e priti urdhërin me qetësi, largoi nga fytyra pamjen e ëmbël, por nuk qau, vetëm u ngurtësua. “Kur të ikni do të vij t’ju takoj”, më tha mua duke më dhënë dorën. Adolfi u kthye nga unë. Prisja të më qortonte. Për habi më tha se shkresën që kërkoja do të shkonte vetë tek hoteli ku ishin dy kolegët tanë sepse aty kishte dhoma me çmim edhe më shumë se 100 euro.

- Faleminderit, - i thashë unë - na ke shërbyer e pritur si jo më mirë, por nuk i duam fare shkresat, vetëm e kthe në punë Laurën. Është faji ynë, ne iu lutëm, ajo nuk deshi ta bënte këtë. U zu ngushtë pas gjithë atyre lutjeve.

Ndërkohë Kujtimi ishte afruar tek banaku dhe i tha Adolfit shumë serioz:

- Ne e kemi fajin, ajo nuk e kishte idenë përse na duheshin ato shkresa, nuk i vlerësoi. Na falni njëmijë herë. Ju e dini që ne kemi qenë në diktaturë dhe nuk kemi njohuri praktike se si funksionon kapitalizmi. Menduam që jeni privat dhe nuk i jepni kujt llogari.

Herr Adolfi nuk foli, hyri vetë në kuzhinë dhe nuk e pamë më. Ishim shumë të tensionuar dhe ndjeheshim shumë fajtorë për atë që i ndodhi të shkretës Laura. E morëm në qafë, i hoqëm bukën e gojës për një palo shkresë.

Pas darkës, papritur në motel hyri një grua e moshuar, me fytyrë të bardhë si letër cigareje dhe ca sy të kaltër që mezi ia dalloje përmes laprave të fytyrës. E shoqëronte një shqiptar i Kosovës që punonte në uzinën kimike. Ajo u afrua tek tavolina jonë.

- Është e ëma e Adolfit, zonja Marie, siç e shikoni, është e moshuar, më shumë se 90 vjeçe dhe ka ardhur t’u takojë ju. Mësoi se jeni hidhëruar për pushimin e Laurës dhe nuk keni ngrënë as drekë e as darkë.

Ne i dhamë dorën gjithë respekt zonjës së moshuar. Regjisori eci më tej, i puthi dorën e vyshkur. Mua nuk m’u dha t’ia bëja atë gjest kalorsiak. Zonja Marie porositi nga një birrë për të gjithë. Shërbimin e kreu i biri i saj, Adolfi. Ndjehej, dukej ashiqare, dallohej tek ai një respekt i jashtëzakonshëm për të ëmën. Nuk ia bënte fjalën dysh. Plaka ishte me mendjen qiqër. M’u drejtua mua:

- Po ti nuk je edhe aq i ri që je prekur aq shumë nga pushimi i Laurës.

- Isha unë fajtori, Zonja Marie, jam i tmerrshëm për t’i futur njerëzit në mëkat. Ju lutem, e ndreqni gabimin tim, ndryshe do të qëndroj këtu deri ditën e Krishtlindjeve, sa ta ktheni Laurën në punë.

Asaj i pëlqeu shumë shakaja dhe më zgjati dorën:

- Laura do kthehet qysh sonte në punë, apo jo Adolf, lajmëroje të vijë.

- Si urdhëron, mama, - iu përgjigj ai duke iu përkulur. E habitshme, iu bind si një nxënës shkolle. Kjo është raca gjermane.

Fiks pas një çerek ore ne e pamë Laurën me përparëse të bardhë dhe tabakanë e birrave në duar. Duke u afruar me pijet, një rrëkezë lotësh i rrëshqitën përmes faqeve. Uli kryet për të mos ia dalluar debulesën. I rezistoi pushimit nga puna, por e mposhti mirësia jonë. Apo ka diçka tjetër në këtë mes?! Plaka drejtoi kurrizin, ngriti një shëndet për shqiptarët, për gjithë shqiptarët, kudo që janë, tha ajo krenare si një amazonë.

- E dini pse e ngre këtë shëndet - na sqaroi me gojën e vet zonja Marie - sepse vjehrri im, gjyshi i Adolfit, ka luftuar kundër serbëve në Shqipëri, por edhe ka ndërtuar rrugën e Krrabës.

Emrin Krrabë e shqiptoi shumë saktë. Interesant për moshën e saj.

- Rrugën e Krrabës që lidh Elbasanin me Tiranën?! - pyetëm njëzëri unë e Kujtimi, të habitur tej mase për këtë fakt.

- Po në vitin 1926, quhej Mathias Wanker, me profesion inxhinier ndërtimi, ishte njeri i rrallë, kishte shumë dashuri për shqiptarët - sqaroi Adolfi i cili tashmë ishte ulur pranë meje, në të njëjtën tavolinë duke flakur tej atë pelerinën e krenarisë së pronarit të motelit.

- Unë isha nuse e re, por mbaj mend që vazhdimisht na thoshte: “Sa njerëz humanë janë shqiptarët, sa të mirë! Ishin të varfër, por vinin aty në transhe dhe u falnin vezë të ziera ushtarëve tanë. Ato kishin të shkretët, asgjë tjetër, ose pak qumësht.

- Nëna më qortoi shumë për pushimin e Laurës dhe nuk iu besua, erdhi vetë t’ju takojë, megjithëse shumë e moshuar, siç e shihni. “Mos ua prish dëshirën shqiptarëve, më tha, nuk mban mend çfarë thoshte për ta yt gjysh?! Kanë dalë të varfër nga komunizmi, biro”.

***

Atë natë, ngjau edhe diçka tjetër, më e pabesueshme. Laura mori lejë nga herr Adolfi për të ngritur një dolli. Hoqi përparësen, rregullo flokët, kroi zërin dhe u pozicionua pëballë zonjës Marie:

- Këta janë vëllezërit e mi. Edhe unë jam shqiptare. Më lejoni t’i puth në ballë ashtu si prindërit e mi. Askush nuk do ta bënte këtë që bënë këta dy burra, dy artistë shqiptarë, duke sjellë në mes të stuhisë së borës dhe angazhuar këtu një zonjë grua të moshuar. Të më falni zonja Marie, e kalofshi 100-vjetorin!

- Si tha, shqiptare?! - më pyeti regjisor Kujtimi, por e dëgjuan të gjithë. Ajo tha vëllezër shqiptarë.

- Po, tamam shqiptare, - tha Laura - ju e dini që ne kemi ardhur nga Italia, por jemi nga fshati Shën Vasil që flet edhe shqip, edhe italisht. Të parët tanë janë shpërngulur nga Shqipëria pas vdekjes së Skënderbeut. Kam porosi nga im at t’ju ftoj të gjithëve, kështu si jeni, për darkë në shtëpinë tonë. Gjyshi flet shqip, nuk na duhet përkthyes.

Plaka dhe dhe biri i saj, Adolfi, nuk po e mblidhnin veten nga çfarë po dëgjonin. Për herë të parë mësonin se Laura ishte shqiptare. Më takonte mua, skenaristit, të flisja i fundit.

- E kuptuat ju, miq austriakë?! Gjaku nuk bëhet ujë. Nuk bëhet gjaku ujë. Ai na thirri të mbrojmë Laurën dhe ta konsiderojmë si bijën tonë. Ky është geni shqiptar. Gëzuar Krishtlindjet që kemi përpara dhe Vitin e ri!

Jashtë dëbora kishte ndalur, qielli u ça më dysh duke e kthyer horizontin në liqene blu gjigande. Ata shkëlqenin edhe më shumë nën dritën e bardhësisë. Nga larg dëgjohej gjëmimi i borëpastrueseve të cilat aty nga mëngjesi duhet të kishin arritur tek moteli ynë, në Arnoldstein, rrëzë Alpeve.

Shënim: Falënderoj mësuesen e flautit, artisten shqiptare Nertila Hajri Kasmi, nga Tirana, e cila punon në Klagenfurt. Me kërkesën time, ajo saktësoi edhe njëherë emrat e personazheve të këtij tregimi. Pyeti 80-vjeçarin Adolf Wanker nëse e kujtonte ngjarjen me ekipin e televizionit shqiptar, para disa vjetësh dhe ai kishte pohuar se po. Ju kujton vazhdimisht dhe ju dërgon përshëndetje të përzemërta…

©Avdulla Kënaçi