Konferenca e Bujanit dhe rezoluta ideologjike për vetvendosje e bashkim me Shqipërinë - Nga Jusuf Buxhovi

 Jusuf Buxhovi

Përkujtesë historike

Konferenca e Bujanit, e mbajtur nga 31 Dhjetor 1943 deri më 2 Janar 1944, paraqet një ngjarje të rëndësishme nga Lufta Antifashiste Nacional-Çlirimtare, në të cilën u konfirmua e drejta e shqiptarëve për vetëvendosje dhe për bashkim me Shqipërinë, por mbi konceptin ideologjik të imponuar nga komunistët shqiptarë dhe ata jugosllavë, që kishin përvetësuar luftën antifashiste, gjë që nuk mund të përfundonte ndryshe, pos me një robëri tjetër nga jugosllavët, siç ndodhi në të vërtetë.

Konferenca u mbajt në kullën e Sali Manit, Bajraktarit të Krasniqes, pranë bazës së Shtabit Kryesor të UNÇ të Kosovës dhe të Komitetit Krahinor për Kosovë e Rrafshi i Dukagjinit, ku morën pjesë 49 delegatë (43 shqiptarë, tre serbë, dy malazezë dhe një turk) që përfaqësonin të gjitha viset dhe shtresat shoqërore të Kosovës. Midis pjesëmarrësve kishte komunistë, nacionalistë dhe atdhetarë të tjerë demokratë, përfaqësues të Forcave të Armatosura, të rinisë e të gruas antifashiste etj. të rreshtuar në kuadër të Frontit Antifashist Nacional-Çlirimtar të Kosovës.

Konferenca shqyrtoi tri ditë radhazi problemet që dilnin nga lufta kundër pushtuesit. Ajo zgjodhi kryesinë prej 9 vetash: Mehmet Hoxha (kryetar) ish-prefekt i Elbasanit, Rifat Berisha (nënkryetar), Pavle Joviqeviç (nënkryetar), Xheladin Hana (anëtar), Fadil Hoxha (anëtar), Hajdar Dushi (anëtar), Zekeria Rexha (anëtar), Milan Zeçar (anëtar), Xhevdet Doda (anëtar).

Konferenca e Bujanit doli me një dokument përfundimtar, me rezolutë të miratuar ku thuhet: 

"Kosova dhe Rrafshi i Dukagjinit është një anë, e cila popullohet në pjesën më të madhe nga popullsia shqiptare, e cila, si gjithmonë, dëshiron edhe sot të bashkohet me Shqipërinë. Prandaj, e ndjejmë për detyrë ta vëmë në dukje rrugën e vërtetë në të cilën duhet të ecë populli shqiptar për të realizuar aspiratat e veta. Rruga e vetme për t’u bashkuar me Shqipërinë, për shqiptarët e Kosovës dhe të Rrafshit të Dukagjinit, është lufta e përbashkët me popujt e tjerë të Jugosllavisë”.

Konferenca e Bujanit si dhe rezoluta e saj, duhet parë si një koncept ideologjik i të Majtës shqiptare, të dirigjuar nga komunistët jugosllavë, që kishte për qëllim që ta pengonte idenë e bashkimit shqiptar në kuadër të koncepteve demokratike, siç i parashihte edhe Karta e Atlantikut,  për të cilën u angazhua NDSH-ja dhe forcat e tjera nacionaliste, sado të shkapërderdhura gjatë dhe mbas luftës, të cilat dështuan ngaqë u mungoi përkrahja e Perëndimit.

Kjo u pa më së miri me zhvlerësimin e saj, në Konferencën e Prizrenit, më 10 Korrik 1945, kur koncepti i “luftës së përbashkët me popujt e tjerë të Jugosllavisë”, pasi që forcat partizane jugosllave të kenë depërtuar në Kosovë, me pajtimin e Enver Hoxhës me Titon  në Nëntor të vitit 1944 dhe, në rrethanat e një shtetrrethimi dhe të gjendjes së luftës, nën pretekstet e shfaqjes së “kundërrevolucionit”,  t’i kenë qëruar hesapet me të gjitha forcat patriotike që luftuan aleancën komuniste shqiptaro-jugosllave, siç ndodhi në Drenicë, Tivar dhe gjetiu, ku u vranë  rreth 50 mijë  shqiptarë. Pra aleanca ideologjike midis komunistëve shqiptarë dhe atyre jugosllavë, solli ripushtimin e Kosovës, ndërsa “e drejta për vetëvendosje” do të kthehet në “deklarim për bashkim me Serbinë”!

Edhe përkundër epilogut tragjik, formula ideologjike e bashkimit shqiptar, e inspiruar nga Konferenca e Bujanit, vazhdoi të shfaqej edhe në vitet gjashtëdhjetë, shtatëdhjetë e deri vonë, e ringjallur në irredentizëm ideologjik, anipse kërkesa për Republikën e Kosovës, e kishte zhvendosur nga binarët e legjitimitetit politik në të cilët do të vendosej procesi i shtetndërtimit të Kosovës, i cili do të përmbyllej më 17 Shkurt 2008.

©Jusuf Buxhovi