Dhëmbët e qenit - Tregim nga Roland Gjoza

Si erdhi kjo ditë. Të lësh shtëpi e katandi e të marrësh udhët e botës. Kështu i ndodhi dhe Rrok Maliborit, ish boksierit të famshëm, rebelit dhe dashnorit të pandreqshëm. Kush nuk e njeh e nuk e mban mend prej brezit të tij të djegur kur kërcente tango apo vals në pistat e Durrësit në mbrëmje, të cilat ai i hapte dhe i mbyllte në mënyrë spektakolare; e merrte damën dhe të dy hidheshin në ujë, atje vazhdonin tangon argjentinase nën hënën që nuk i ndriçonte dot, sa herë baristi thërriste se pista për pesë minuta mbyllej. Tani ndodhej në Amerikë, kishte blerë shtëpi dhe merrej me kopshtin, po i bënte rrethimin, se duart i kishte të arta. Pa e patur mendjen se ç'bëhej rrotull, me kufjet në vesh, dëgjonte Elvis Preslin, këngëtarin e tij më të dashur të rinisë, aty pari kaloi një adoleshent me një qen dhe dy këlyshë. Qeni, një shepherd i vjetër, i nguli dhëmbët. Ra përtokë nga dhembjet. E largoi qenin, me shumë mundim, po humbi ndjenjat. Kur erdhi në vete, në rrugë s’kishte njeri.

Kjo histori nuk u harrua kurrë, sepse kishte të bënte me paranë. Me një shuk të mirë që duhet të paguante. Po me kë talleshin ata, amerikanët, ç'kujtonte Daj Sami se ai ishte Lymi i Tutit, e hante Rroku të paguante para për një qen, armik i Elvis Preslit, që i nguli dhëmbët në territorin e shtëpisë së tij? Po amerikanët janë të çuditshëm, s'duan t'ia dinë për të kaluarën e Rrok Maliborit. Sa kanë si Rroku ata! U bë legjendë kjo histori, kush nuk e mori vesh, shkoi e u përhap në të katër anët e botës ku kishin mërguar miqtë dhe të njohurit e tij të shumtë.

Ku nuk brodhi Rroku; Belgjikë, Greqi, Francë, Amerikë dhe, më në fund, këtu kishte gjetur erën e shtëpisë, ndoshta prej Muhamed Aliut, që ishte perëndia e tij e zezë. Të gjithë të zinj, edhe Frejzeri, edhe Tajzoni, edhe Hollifilld. Përveç njërit, mbretit të bardhë të ringut, Rroki Marçianos, që ai e quante sozinë e vet, aq shumë i ngjante në teknikë.

Kaluan dhjetë vjet dhe Rrok Malibori pati probleme me depresionin. U lodh, u kapit pothuajse krejt prej një brenge që s’po ia gjente fillin dhe, jo rrallë, e gjente veten duke kujtuar të vdekurit, fshatin e prindërve, pyjet, kullotat, që i kishte bredhur fare i vogël. I vinin nëpër mend me një ndjenjë malli të rëndë që ia çante kraharorin. Iu kujtua dhe një dashnore që e kishte dashur si i çmendur, Roza, një biondinkë e kolme që e kënaqte pa masë.

Vizita te mjeku ia mbushi dorën me ilaçe, ndërsa vizita te psikologu i kujtoi pengjet që s'i kishte mbajtur ose i kishte ndrydhur. Po, ishte e qartë, ai duhej të kthehej në atdhe. Ishin bërë dhjete vjet larg tij dhe fare tinëzisht ai po e kërkonte. Atdheu kishte zë, më ngashnjyes se të Elvis Preslit.

Në hotelin ku bujti, binin sazet e një dasme; rrëmujë, aspak finesë, një dysheme e mbushur me para dhe dajrexhiu që shtrihej barkas nën tavolina dhe i mblidhte i larë në djersë. E ngriti dajren plot me lekë mbi kokat e dasmorëve dhe shkoi drejt orkestrës duke shkelur syrin i kënaqur. Dasmë shqiptare, po atij i pëlqeu mjaft, ishte gati t’u puthte këmbët dasmorëve prej gazit që e përfshiu. Oh, ç'dashuri, ç'gëzim, ashtu siç e kishte provuar para se t'ia mbathte.

-Zotni, nga të kemi? - e pyeti babai i dhëndrit.

-Vij nga Amerika për t’u shëruar.

-Pse, ç'keni?

-Mall. Po më çahet gjoksi.

Atë çast i ra celulari. Ishte e bija në Amerikë.

-Baba, janë këta të sigurimeve shoqërore, kanë dërguar një faturë të re për qenin. Tani kërkojnë 10 mijë dollarë. Pse? Nuk e di. Ndoshta kjo faturë është spitali ku u shtrove një javë.

-Ata qenkan të çmendur, moj bijë, ç'mi kërkojnë mua paratë, t'ia kërkojnë qenit… të zotit.

-Po ti e di, baba, që ata nuk e gjetën.

-E ç’më duhet mua?

-Të kishim paguar që në fillim baba, atë një mijëshen e shkretë, sigurimet kanë kërkuar avokat dhe gjoba tani është bërë 10 mijë. Si t’ia bëjmë?

-Mos jepni asnjë cent, more vesh. Celulari matanë u mbyll.

Rroku ia shpjegoi babait të dhëndrit bisedën me të bijën, po ai s'mori vesh asgjë. E dëgjoi pa e patur mendjen, po fjalën e mirë ia tha; Vend tjetër, ligje të tjera. Kaq. Brodhi nëpër Tiranë gjer vonë dhe natën trokiti te porta e Rozës. Doli një burrë vetëm në brekë. Kishte një gungë në ballë dhe njërin sy e kishte të fashuar.

-Sikur ju njoh… mos jeni… - belbëzoi gunga në ballë.

-Po ai jam, kërkoj një…

-Rozën.

-Po.

-Ka vdekur.

-Jo… O Zot!...

-Kur ishte sëmurë ma shiti shtëpinë.

-Ku… ku… në ç’varrezë?

-Në Sharrë, parcela 8, rreshti 7 nga e djathta… përafërsisht…

Zbriti shkallët krejt i hutuar pa e përshëndetur gungën. Prej Rozës mund të kishte ngjarë katastrofa, sepse ai kishte rënë kokë e këmbë në dashuri me të. Kishte grua, fëmijë, për më tepër një grua të bukur që e donte, ishte gati t’i braktiste për Rozën, që i kishte gjetur dobësinë; seksin e bujshëm që nuk iu zvordh kurrë. Tani ishte nën dhe, s’e kishte më atë mish aq molisës, sepse qe bërë skelet. Të shkosh dhe të derdhësh lot për një skelet. Këto i vinin nëpër mend, si një i çmendur që s’di të vërë rregull në arsyetimin e vet. U takua me miq, të afërm, shtroi dreka e darka, u deh, premtoi kaq herë s’e do të kthehej në atdhe për të vdekur.

Në një darkë mësoi se prindërit ishin kthyer në fshat. E kishin lënë Selanikun, ku rronin me djalin e madh. Tata dhe mëma. Dy brengat e tij si të fashitura, por që u ringjallën bujshëm. Nuk fjeti. E kishte mundur Tirana me atë rrëmujën gazmore, qentë, kazanët e plehrave që kutërbonin, shëtitjet e mbrëmjes sikur të kishte zbritur Krishti te Piramida. Ishte i mbushur, aq shumë ishte i mbushur, sa i derdhej gëzimi.

Si je, babi? - e pyeste vajza nga Amerika.

-Si kokrra e mollës që më ka dhënë mjeku për dietë. Pothuaj i shëruar. Sa mirë bëra që erdha, moj bijë! Tërë ata miq, tërë ajo aventurë e madhe, sikur... s’flas dot nga emocioni…

-Babi, erdhi prap fatura…

-Jo, mos jepni asgjë! Asnjë cent.

O, zot, pse janë kthyer? Ç'duan në fshat? Ai fshat në mal pothuajse është braktisur, kanë mbetur, apo s'kanë mbetur, dy-tre shtëpi. Sa kohë kam pa i parë. Pothuajse i kisha harruar.

U nis një mëngjes me një Navigator me gjashtë pistona dhe katër rrota aktive, po mbeti udhës. Ndjeu një shtrëngim në gjoks dhe ndaloi pranë një lokali. Poshtë ishte lumi. Faqja e malit ishte veshur me pisha. Matura e gjimnazit bënte gjithë atë potere, djemtë me kostume dhe kravata, vajzat me fustane balloje dhe bluza aristokratike të shtërnguara në bel me rripa të modës. Vajzat me këpucë me taka, djemtë me këpucë të zeza lustrafin. Kishin ndezur gjithandej qirinj, përqafoheshin, putheshin, qanin. Do të ndaheshin përjetë. Ajo që e rrënqethi ishin përshëndetjet; Çuna, shihemi në Torino, kur t'ju bjeri rruga andej… Selanik… Nju Jork… Paris… Të gjithë të ikur… Pastaj do të ktheheshin si ai dhe do të puthnin dhe qentë e rrugës prej gëzimit. Ata iknin pa mall, ai vinte me mall. Ky ishte ndryshimi.

Ja shtëpia. Një gërmadhë. Stalla. Dy qipi. Po ç'bënin këtu ata? Baba! Hapi lesën e madhe dhe mori lart nëpër një shteg të ngushtë mbathur me pleh. U dëgjua një hungërimë dhe ai ndjeu në gjoks dy putra të mëdha që e shtynë me forcë dhe e shëmbën përtokë. Ishte një qen stani, Vulgu, ai i vogli qimeziu që prindërit e kishin marrë me vete në Selanik. I mbërtheu këmbën në pulpë, atje ku e kishte kafshuar dhe shehperdi i Amerikës. Luftoi me qenin për disa minuta gjersa u dëgjua zëri i babait; Vulgu, jak rezil! Një pëllëmbë e çara në këmbë, mishi i hapur, lëkura e lëvarur dhe gjaku që i rrodhi si curril dhe i mbushi këpucën dhe qeni që kërkonte t'i shkëputej babait dhe t'i hidhej sërish përsipër. Erdhi mëma me një stap në dorë, qeni u gjunjëzua para saj, nxori gjuhën dhe i lëpiu këmbët e zbathura. Nuk njiheshin të dy, as mëma as tata. Të dy të mbuluar nga plehu. Dy gjatovina kockë e lëkurë që mezi mbaheshin në këmbë. Mëma e shtriu në një minder, jashtë në hajat dhe i mjekoi këmbën. Fshatçe. Me barëra popullore.

-O, t’u bëftë mëma, t’u bëftë… po ç'më gjeti mua të zezën… sapo e kishim zgjidhur… ja, u bë e keqja… I ke bërë ballë papandehur…

-Erdhe! - pëshperiti babai.

Ai s'kisha fuqi të fliste nga dhembja e padurueshme. Pas pak, si iu platit ajo dhembje e dhëmbëve të qenit, që thonin se ishte më e keqja nga të gjitha dhimbjet, pëshpëriti:

-Po ju ç’deshët që u kthyhet? Atje ishit me kostume, tata mbante borsalino, shkonit në kishë, më thoshit gjithmonë se ishit mirë.

-Nuk duruam, - tha tata.

-Ja, këtu kemi punë, bir… Na shkon dita, - tha mëma.

-Po ju nuk shiheni me sy…

-Punë fshati, bir…

-Më mirë këtu?

-S'kthehemi më, - tha tata

Iu tregoi për qenin e Amerikës. E dëgjuan pa asnjë lloj emocioni. Edhe kur iu tha se atje i kërkonin të paguante 10 mijë dollarë për dhëmbët e qenit, pothuaj nuk iu bëri përshtypje.

-Vulgu s’të njohu, - tha mëma.

-I ka humbur era… plak tani Vulgu… u bënë shumë vjet pa u parë, o bir! - tha tata.

I huaj. Vërtet kjo kishte ngjarë. Ishte i huaj. Edhe këtu. Edhe atje. Ata mezi prisnin të ndaheshin dhe të vazhdonin punën. E përcollën deri te makina, ashtu të zhyer e të llangosur në pleh, zbathur e tërë zhele, me një kutërbim mbytës. Qenin e lidhën me zinxhir te një rrap, se kishin frikë mos i hidhej në grykë.

Udhës kishte dhembje, mezi po duronte. I vinte dhe një ngashërim nga brenda si me gulçe, që po ia zinte frymën. Diçka e shtrëngoi në gjoks dhe e kaploi një frikë sfilitëse. Ndaloi, hyri në një klub ndanë udhe dhe porositi një raki. Aty më tej fërliku pikonte mbi prushnajë dhe lëshonte tym. E ktheu rakinë me një frymë dhe, pasi u qetësua, mori një thikë dhe preu një copë mish nga brinjët e kecit. Kundërmimi i bujshëm i solli sazet në vesh, këngën me të qarë të Bejtos që këndonte vëndçe në çdo dasmë të krahinës. Ra celulari. Ishte e bija.

-Babi, duhet paguar fatura, se…

Por nuk i bëri përshtypje, nuk thirri si i handakosur: Jo, mos paguani asnjë cent! Vetëm i tha këto fjalë: Shpirti i babit, sa më ka marrë malli!

© Roland Gjoza - Nju Jork 2014