Gwendolyn Margaret MacEwen - Tri poezi kanadeze shqipëruar nga Vangjush Ziko

Gwendolyn Margaret MacEwen (1941-1987), poete dhe romanciere e shquar që botoi 20 libra gjatë jetës së saj, e cilësuar si një krijuese e sofistikuar, e stërholluar, e gjerë dhe mendimtare. Atë e dallon ndjenja e magjishme, misteri i njohjes dhe mrekullimi i raportit midis jetës dhe vdekjes. Poezia e saj zbulon cepat e errta të shpitit njerëzor. Ligjërimi i saj poetik rrjedh lirshëm, pa sforcime, me një logjikë të saktë dhe të qartë, pa u përpjekur aspak për ta stolisur me lulelajle figurative ligjërimin. Mendimi kritik kanadez e radhit atë midis poetëve më të mirë kanadezë. Margaret MacEwen është lauruar me shumë çmimeve letrare. Më poshtë tri poezi të saja të përkthyera prej meje:

 

ORA E DEHUR

Këmbanat kumbojnë më shumë të diel; Mbrëmje,

pemët dhe dëshirat e larta i presin këmbanat

me hijeshi dhe ngutje. Sipas lojës së shahut,

ato janë kushërira; pastaj vjen ngrënia, mëngjesi,

priremi ndaj stinëve të tjera të Babilonisë së lashtë,

të Sumerit,

të amebës së drojtur

Orët numërojnë me çmenduri,

por këmbanat numërojnë të matura së prapthi.

Na thoni, në çastin kulmor të kumbimit,

që i thyen orët tona të rërës

ku është kisha, kur kumbimi i këmbanave

e mposht tingëllimin e orës sonë prej rëre,

ku janë pleksur rrënjët e përgjakura

të xhunglës së mishit.

 

PISHAT E ZEZA NËN UJË

Kjo tokë, si pasqyra, ju shndërron në thellësi të saj

Dhe bëheni ju pyll në liqenin grabitqar;

Pishat e zeza të mendjes suaj mbyten në thellësi,

Ju sillni ndër mend blerimin e kohës suaj,

Kujtesa juaj është ky rresht i pishave të mbytura.

Eksplorues, thoni me vete, ju erdhët jo sepse

Këtu do të gjelbëroni më mirë,

Ju deshët të bënit një hap të madh,

Planifikuat një bukuri hijerëndë, një ëndërr sfilitëse.

Por pishat e zeza të mendjes suaj fundosen thellë e më thellë

Dhe mbyteni, e mbyteni përgjumur

Në botën elementare,

Ku ka diçka që ju kërkon ta mësoni.

 

DITARI I KUZHINIERIT TË ÇMENDUR

Më kot të hiqesh budalla,

Nuk e kupoj dot; dyshoj se ka

shoqëri të fshehta, që takohen

në kafene të errëta për ta përcjellë artin

në anëtarët e tyre;

Përveç kësaj,

Kjo gjellë personale për stomakun e dikujt,

ku mund ta di se për cilat shije,

si mund të depërtojë në gjakun tënd?

Po e provoj, të dalë ku të dalë,

nëse dikush bëhet kurioz,

do t’i përgjigjem me zë të lartë,

sepse, mbase, nuk sillem mirë me domaten,

nga ta di se nuk sillem mirë me domaten?

Diçka më ha përbrenda

me dhëmbët e mrekullueshëm,

i trishtuar qëndroj në kuzhinën time të vështirë

nuk do të ketë kurrë sallata dhe suflé fantastike.

Më duket se të gjithë i dobëson kuzhina ime

sytë e tyre errësohen si sytë e gjahtarëve

dhe kërkoni prej meje ushqim të mbani frymën tuaj.

Të gjithë miqtë e mi vdesin nga uria,

ka disa gjellë që nuk mund t’ua servir,

dhe ty, dashuria ime e leqendisur,

më duhet të të mbaj si një ujk të mrekullueshëm

te pragu i derës sime.

© Vangjush Ziko