Letërsi

Ca fazanë dhe dhjami që na sjellin lehtësitë - Nga Pëllumb Kulla

Në Amerikë viçat majmen në tre muaj, peshqit fryhen në tri javë, vezët bëhen në tri ditë. Domatet mbillen, rrumbullosen e skuqen nën sytë e atij që ka kërkuar sallatë pe tyre.

Televizionët, këtu, gjysmën e ditës japin për të ngrënë, e gjysmën tjetër të tregojnë si të tretësh dhjamin e të ulësh peshën. Fry e çfry!

Po dhjamin më të tepërt e sjellën lehtësitë, ore! Del nga porta, hip në autobus, apo në tren të nënëdheshmë; zbret nga treni futesh në ashensor e ai të ngjit në kat të trembëdhjetë; aty gjen një korridor, që rrëshqet vetë e të le mu te der’e zyrës ku ke punë! Kot këmbët, kot që janë të ndara shalët: hidhu pupthi e vajte në ato vënde që do!

Ç’bëhet, bre, kështu?!

Patatet i ble të zhveshura e të bërë thelka, qepët i merr të grira, mishin e merr të coptuarë, arrat i ke të qëruara. More, vite me rradhë u përpoqnë dhe ia arritnë të na nxjerrin nëpër dyqane shalqinj edhe rush, pa fara hiç! Ngaqë nuk duanë të na lodhin as të pështyjmë farat, o i pështyftë i paudhi!

Pa le po t’i kërkosh njeriu një mundim të vockël! I thua djalit “shko e bëji një zë motrës te një shoqka e saj, në billdingun përballë”, ai nuk lëviz po nxjerr cellularë dhe hop, pas dy minutash e ke të motrën përpara syve!

T’ëmën-o, çfarë ka bërë dembelizmi! Se tërë këto shpikje dembelëve ua kemi borxh, ore! Se ngaqë dembelat përtojnë të lodhën bythën, vrasën mendjen! E shpikjet –varda! Tashi nuku do duhen më as parqet e as lëndinat, për të vrapuarë. Shiten ca maqinka, që i fut në dhomë dhe rend mbi to kilometra të tëra, pa dalë nga dhoma hiç. Mbi to vrapojnë njerëz, që në mëngjes kanë ngrënë gjellët, që u propozon rekllama dhe pas dite rendin dhjetëra kilometra të arrijnë peshën, që kishnë pa i ngrënë ato. Jetë është kjo-o?!

Dembelat që dashurojnë, e kanë zhdukur fare atë përfytyrimnë e ndënies nën ballkon, mandolinatat, apo qoftë edhe atë të hedhjes së një litari nga ana e çupës dhe kacavarjes në të, nga ana e djalit. I kanë hequr dashurisë haraçnë e mundimit, që ish aq i bukur! Eh, ish i bukur dhe i shëndetshmë! Tashi dashnorët i sheh të shtrihen si lopët në dhoma të gjumit, dhoma që janë qindra kilometra larg njëra tjatrës, e të treten orë të tëra me psherëtima, çuçuritje e puthje në vrimkat e cellularëve. E zhurmën e mbllaçitjes e marrin përsipër ta shpjenë në vesh të tjatrit kompanitë telefonike që shfaqen fapefup, si këpurdhat

Çupkat, që u ka trullosur mendjen ajo që thamë, i kanë ngjeshur kufjetkat mirë e mirë, ecën në trotuar, flasën me dashnorët dhe duken sikur përsëritin mësimnë. Flasin dyke ecur burrat, flasin dyke ecur gratë, flasin pleqtë e rrjedhur... E tërë Amerika flet me vete, pavarësisht kanë njerzit në xhep cellularë, apo jo!

Kurrë njeriu nuk e ka patur pleqërinë kaq të zgjatur. Flasëm gjithnjë po të kesh para, sidomos, ëh! Të venë aparat në zemër, aparat në vesh, aparat në sy… Ta japin veshkën ta kesh në xhep e ta lidhën me dhjetëra tela. Të japën ilaç të bëhesh burrë, kur ti e ke mbyllur atë histori.

Kjo gozhdë e lehtësisë m’u rrënjos edhe më shumë, atë ditë të shtunë, kur vamë për gjah, të vrismim fazanë. Ka Papi një miknë e tij italan, të cilit na i kish shkrepur të hante mish pe fazani. Papi i kërkovi lejë italanit, që të më merrnin dhe mua e kështu u bë: unë timonë, ata çiftet - dhe u nismë!

Italani ishte shumë i lezetshmë, se na e bëri udhën të këndshme me rrëfimet e tij për indianët e Amerikës. Biseda mori udhë, ngaqë po kalonim nëpër një si xhungël, përtej të cilës ishnë kasollet e indianëve. Ama, unë u bëra kaqë në Amerikë, një indian nuk e kam parë! Vetëm ç’shohëm nëpër filma! Udha u bë më e bukur, kur Papi, që ka zbritur në këtë botë vetëm për të bërë pyetje, deshi të dinte, se kur dhe pe nga kanë ardhur indianët e Amerikës, në Amerikë! Xhani ia tha, që ata janë amerikanët e vërtetë, po janë si ata zotët e shtëpisë që odën e pritjes e kanë plot me miq e vetë nuk dalin se janë akoma në brekë!

Një udhishte e bukur, e shtruarë me asfalt të freskët, gjarpëronte dëpër një pyll, që të mbushte mushkërinë me erën e luleve të lartësive. Kurrizi i udhës ngrihej e ulej i vijëzuarë dhe pikëzuarë për bukuri.

Arritmë te zyrat, ku do regjistroheshim e ku do paguamim për t’u futur në atë pyll gjuetie, pe afro tetëdhjetë hektarësh, i tëri i rrethuarë me rrjetë pe teli.

Xhani mori me vete edhe Papin dhe vanë që të regjistronin çiftet. Kishnë bërë ca pagesa për lejën e gjahut, për shpezët, ca taksa e bilmemera dhe më në fund erdhnë te unë. Më thanë t’i bija rrotull një hangari, ce maqina do rimorkionte kafaznë, i cili kishte brenda nja njëzet fazanë. E lidha kafazë pas xhipit dhe hymë thellë dëpër udhishtet e asfaltuara të xhunglës.

“Të kujt janë këta fazanë?” pyeta Xhanin.

“Tanët,” tha Xhani. “I blemë. Njëzetepesë dollarë copën?”

E humba fare. Ndala maqinën dhe desha t'i zbraz të tëra pyetjet që kisha në kokë.

“E ku po i shpjemë ne, fazanët?!”

“Jepi-o, maqinës,” tha Papi në një pe atyre rasteve të rralla, kur ai dinte më shumë se unë. “Nuk e kupton, o? Po i shpjemë aty më thellë që t'i vrasëm.”

T'ëmën! Mbeta e s'po e mblidhja dot veten. Demek blemë fazanët, ata tashi ishin tanët dhe ne, në vend t'ia mbathmim në shtëpi me fazanë të gjallë, duhet t'i lëshomim aty dhe pastaj të mundoheshim t'i vrismim. Të vrarë ata bëheshin prapë tanët, të gjallë nuk të lejonin t'i nxirrje! Fazani që shpëtonte, i mbetej gjene atyre të rezervatit. Mëëë-në, gjueti pe lecke!

“Po mirë o, pse nuk i vramë që aty te zyrat?” nuku kisha të ndalur unë.

“Nuku lejohet.”

“Po sëkur t'i vrasëm këtu, kështu siç i kemi, në kafaz?”

“Dëmtohet kafazi dhe na venë gjobën, që i kemi vrarë shpendët të pambrojtura. Kur t'i nxjerrëm nga kafazi e t'i lëshojmë, pastaj janë rregullat e lojës: ne do përpiqemi për t'i vrarë, ata do të përpiqen të mbeten gjallë. Kjo është lojë e ndershme.”

Hajde, ndershmëri, hajde!

Sa bëmim ne këto muhabete, na kalovi e na dolli përpara një xhip tjatër, që tërhiqte pas ca lepura, të blerë. Për t'u vrarë dhe ata!

“Lepurat kushtojnë më shumë, apo jo Xhani?” e kish radhën Papka.

“Kjo s' do mend,” ia bëri Xhani. “Po shikoni se mos vrisni donjë lepur të arratisur, tek u vjen përballë, nëpër ferrat tuaja!

“Pseeeee?!” ia bëmë unë e Papka me një gojë.

“Sepse,’ shpegovi Xhani me durim, “në regjistrat e rezervatit, ne nuku figurojmë që kemi paguarë për lepura.”

Ecmë e ca më thellë, lëshuamë fazanët dhe nismë gjuhetinë e shpifur: pam e pum! Qëllo Xhani e qëllo Papi! E shpunë numërin e fazanëve të vrarë gjer më shtatë. Fazanët e tjerë kishnë shpëtuarë. Ata si duket, rrinin pa lëvizur hiç, na përgjonin fshehur dëpër shkurret e pritnë ashtu, gjersa thyemë qafën ne.

Desha ta pyes Xhanin, se ku mund të shkohej gjëkundi, për peshk. Po e dija që do të më tregonte donjë vend, ku ti e hedh grepnë dhe ca çunakë të stërvitur, vijnë që poshtë me not nënë ujë e të varën një koce në majë të grepit. Këto janë lehtësirat! Kështu i kanë ujdisur amerikanët. Ku kanë kohë amerikanët, që ta harxhojnë, gjersa t'i mbushet mendja peshkut të vijë e të provojë majën e grepit!

Hajde, ç'qejf do bëjmë këtu në Amerikë, o t'u mbylltë e mendjes! Hajde, dhjamë që do të vemë, hajde! T'’ëmën, kësaj i thonë jetë, oreee!...

Shkëputur prej romanit “Rrëfenja nga Amerika”