Pushimet “patriotike” dhe ca yçkla të tjera - Nga Përparim Kapllani

Përparim Kapllani - Toronto

Gjithkush nga ne që jeton jashtë kufijve të dheut amë e ka mundësinë për t’i bërë pushimet në South Island, Nju Zeland, Paris, Maui, Bora Bora, Tahiti London, Romë, Turks & Caicos etj., por në të shumtën e rasteve zgjedh Shqipërinë, vendin e të parëve, të gjallëve e të vdekurve, apo atyre që ende dergjen në shtrat me një këmbë në varr. Për sa kohë që prindërit janë gjallë, padyshim që ne, qytetarët e botës, të pajisur me pasaporta të vendeve më të përparuara, do të zgjedhim për turizëm dhe për çmallje vendin ku kemi lindur e ku kemi belbëzuar fjalët e para në gjuhën e bukur shqipe.  Plazhet ende të virgjëra të Karaburunit, Sazanit, Sarandës dhe pothuajse i gjithë bregdeti shqiptar në përgjithësi, tërheqin jo vetëm “patriotët” që kanë vendosur të harxhojnë paratë në mëmëdhe, por edhe turistë nga Kosova, Maqedonia, Serbia, Ukraina, Rusia, e vende të tjera.

Me këmbë në tokë

Pas ekzaltimit të parë përballemi me realitetin, sapo rrotat e avionit të Lufthansa prekin një pistë të ngushtë dhe të hollë, sa një fije floku. Aeroporti “Nënë Tereza” në Rinas duket se nuk e përballon dot më fluksin në rritje të udhëtarëve. Një punëtor pa mjetet elementare mbrojtëse jep e merr në majë të një ekskavatori për të sheshuar një grumbull zhavorri disa metra më tutje. Rruga që të çon për në kryeqytet, ka mbetur po ajo e dhjetra viteve më parë. Trafiku është krejtësisht i rënduar, me shoferë nervozë që i bien borisë papushim. Dikush shkëputet nga rradha e gjatë e makinave dhe futet me shpejtësi në korsinë e kundërt, duke rrezikuar për vdekje të tjerët. Me gjak të ngrirë e kalojmë këtë situatë, duke menduar seriozisht përse nuk është zgjeruar kjo arterie jetike e vendit. Njëri nga ne dashamirësit e përjetshëm e justifikon këtë gjendje kaotike me “arsyen”, se pronarët e tokave përreth nuk kanë pranuar ofertën e qeverisë për shpronësim. 

Pas një ore në trafik, më në fund arrijmë të hyjmë në autostradën që të çon për në zemër të kryeqytetit. Vërtet aty nuk di nga të futesh; është po ai trafik i tmerrshëm, për të cilin autoritetet vendore duhet të mendojnë seriozisht për të tanishmen dhe të ardhmen. Ndoshta projekte të tilla të mëdha janë të paarritshme, por thjesht shpresoja se Bashkia e Tiranës do t’i kishte kushtuar rëndësi gjërave të vogla; si përshembull vijave të bardha. Nëse do të kishte vija të bardha, kudo ku kalonin këmbësorët, atëherë do të mund të thonim se autoritetet e kanë marrë seriozisht sezonin veror. Për fat të keq nuk ka për be as një vijë të bardhë. Ato pak që dallohen janë në kryqëzimet kryesore në qendër e më shumë të krijojnë përshtypjen se janë relike të kohëve të shkuara. Sapo ndizet drita jeshile, ia kërcas me vrap, duke hedhur sytë pas nga frika e ndonjë nervozi tjetër, që mund të të marrë me makinë përpara e të të bëjë pelte.

Ajri i ndotur të bllokon frymëmarrjen, aq sa fillon të kollitesh e të teshtish fort. Makinat e përdorura vazhdojnë të hyjnë në Shqipëri dhe era e gazit apo naftës së djegur të çpon hundët. Përveç lumit të makinave të përdorura, kryeqyteti vazhdon të mbetet një kantier i madh ndërtimi, duke ndikuar në tymnajën e përgjithshme të dukshme dhe të padukshme, që jo vetëm të depërton në poret e lëkurës, por t’i bën edhe rrobat këllirë. Kudo vjen era djersë, pasi njerëzit nuk kanë mundësi të lahen shpesh, për shkak të ujit që vjen me orar, por edhe kondicionerëve, që jo të gjithë mund t’i përballojnë. Pothuajse të gjitha shitoret dhe bizneset i mbajnë dyert hapur, duke ndikuar drejtpërsëdrejti në cilësinë e atyre produkteve ushqimore që ekspozojnë në vitrina.

Ciklopët me një sy

Fatmirësisht gjithçka harrohet, ku takon prindërit, që mezi të njohin kur u troket në derë. Ato pak vizita të shkurtra tek të afërmit, sikur ta largojnë disi atë përshtypje të hidhur. Teksa je i shtrirë nën rrezet verbuese të diellit, veshët të kapin fjalë në gjuhë të ndryshme. Sezoni turistik sapo ka nisur dhe dallgët magjike të Adriatikut dhe Jonit, sikur ta shtojnë më shumë atë joshje të fillimit e ti mezi pret të zhytesh në ujin e kripur.  Shezlonget kushtojnë përafërsisht 1000 lekë të reja dhe një shishe birrë mund të shkojë gjer në 400 lekë, ndërsa një tavolinë për dhjetë vetë mund të shkojë gjer në 400 euro, çmime të përballueshme këto për xhepat e atyre që jetojnë jashtë, por për ata që e kanë rrogën mesatare 30,000 lekë në muaj, as që bëhet fjalë t’i afrohen buzës së detit.

Para se të hyjmë në një nga lokalet aty, më bëjnë përshtypje këshillat që më jep njëri nga pronarët. “Mos shko në lokalin e tim vëllai, se nuk e ka gjë. Ejani tek unë!” Mbetem pa fjalë e padashur më vijnë në mendje historitë e vjetra të ciklopëve me një sy, të atyre që ishin gati të flijonin veten, për të dëmtuar tjetrin. Natyrisht që “këshillën” e tij nuk e marr parasysh dhe vendos ta kaloj mbrëmjen tek vëllai i tij armik.

Rregullat elementare të higjienës

Shtrihem në rërën e nxehtë dhe papritur më kapin veshët thirrjet përgjëruese të shitësve ambulantë, disa fëmijëve që shërbejnë fiq, ndërsa krruajnë hundët. Shitësit ambulatorë nuk duhej të lejoheshin t’u afroheshin pushuesve, pasi nuk zbatojnë rregullat elementare të higjienës. Nëse do të shikosh në të vërtetë, se sa lart qëndron turizmi shqiptar, mjafton të hysh në WC dhe të kuptosh, që ky lloj biznesi në Shqipëri është kuptuar për së prapthi. Të vetmet banjo që i afrohen atyre perëndimore mund t’i gjesh në ndërtesën ku është vendosur Credins Bank, në ndërtesën e O-ringut ne Tiranë. Ngado që të hedhësh sytë vështirë se mund të gjesh ndonjë banjo për të qenë. Madje edhe në disa zyra avokatore në qendër të Tiranës, banjot ishin për të vënë duart në kokë dhe çezmat gjithë ndryshk. Duket se ata që i kanë hyrë këtij lloj biznesi, e kanë kuptuar për së prapthi.

Ato pak ditë pushimesh kalojnë shumë shpejt. Mbrëmjet e florinjta i kemi lënë pas, duke u kthyer andej nga erdhëm. Të vjen keq që Shqipëria aktuale të ofron vërtet natyrën e bukur dhe ende të virgjër, por shërbimi turistik lë për të dëshiruar. Ndoshta një ditë ne shqiptarët do të hapim më shumë sytë dhe do të arrijmë të mësojmë diçka nga fqinjët.

©Përparim Kapllani